Her bölge ve şehirde yetiştirilen üzüm çeşitlerine göre farklı lezzetlerde şarap türlerine rastlamak mümkün. Ülkemiz topraklarının çok farklı üzüm çeşitleri barındırması, farklı dokularda şaraplar elde edilmesine imkan tanıyor. Bölgeden bölgeye, şehirden şehre tat, doku, sertlik, koku, renk ve görünüş olarak farklılıklar oluşmasını sağlıyor. Aldığınız şarap şişesinin üzerinde mutlaka üzümünün çeşidinin yazdığını görmüşsünüzdür. Hangi lezzetin damak tadınıza daha uygun olduğuna karar verebilmeniz için üzüm çeşitleri ve şarap özelliklerine değinelim.
ÖKÜZGÖZÜ
Öküzgözü üzümünün kökeni Malatya ve Elazığ illeridir, en çok bu yörelerde yetiştiriciliği yapılır. Doğu Anadolu’ya özgü olan bu üzümler, ismini bir boğanın gözüne benzeyen büyük ve böğürtlenimsi tanelerinden alıyor. Bu üzüm çeşidinden elde edilen şaraplar damakta meyvemsi bir tat bırakır. Bu şarapların alkol seviyesi genellikle %12,5 ile %13,5 arasındadır. Öküzgözü üzümü asitliği yüksek, orta ila düşük alkol içeriği ve orta tonlardaki üzüm aroması ile hoş bir lezzet sunar. Meyve ve çiçek lezzetlerine sahiptir, yumuşak ve içimi kolay bir şaraptır. Ayrıca asitliği nedeniyle iyi yaşlanabilir. Öküzgözü üzümünden çıkan şaraplar açık kırmızı renktedir.
BOĞAZKERE
Diyarbakır yöresine özgü, çok taneli ve mayhoş tadıyla yemesi güç bir üzüm türüdür Boğazkere. Esas olarak Anadolu’nun merkezinde bulunur ve sert, taneli yapısı onu diğer üzümlerden ayırır. Çeşitli şarap yapım teknikleriyle kullanılabilen bu tanenler, şaraba ve üzüme ismini veriyor. Bu üzümden üretilen şarapların koyu renkli olduğunu da belirtmemiz gerekir. “Boğaz yakıcı” anlamına gelen Boğazkere ismi, keskin aromasından kaynaklı verilmiş bir isim. Boğazkere şarapları koyu orman meyveleri, biber, karanfil, tütün ve deri içeren karmaşık bir aromatik profile sahiptir. Daha sert ve egzotik tatlar sevenler tercih edebilir.
MERLOT
Ege bölgesinin sevilen şarap türlerindendir. Kökeni bizim topraklarımıza ait olmayıp, Fransa’nın şarap kültürüne katkılarından biridir. Merlotların çoğu hem yiyeceklerle hem de kendi başlarına iyi giderler. Genellikle kırmızı şarabı yeni tadacak olanlara önerilen ilk kırmızı şarap çeşitlerinden biridir. Fransızca’da “küçük kara kuş” anlamına gelen Merlot, Amerika‘daki en popüler ikinci kırmızı üzümdür. Merlot en az %13,5 alkol içeren bir çeşittir. Ancak özellikle Avustralya, Kaliforniya veya Şili gibi daha ılıman bir iklimde yetiştirildiğinde bu oran %14,5’e yaklaşabilir. Şarabın genellikle erik gibi bir tadı ve çikolatanın notaları olduğu söylenir. Aynı zamanda pürüzsüz ve içmesi kolay bir şarap çeşididir.
ŞİRAZ
Şiraz, Avustralya‘da yetişen koyu tenli Syrah üzümüdür. Kökeni İran olarak düşünülmektedir. Bu üzümden elde edilen şaraplar damakta en yoğun olarak yaban mersini, kara kuş üzümü ve siyah kiraz gibi parlak meyve tatları bırakır. Şirazı tattığınızda, yumuşayan ve sonra da baharatlı, biberli tadım bırakan bir lezzet ile karşılaşırsınız. Şiraz şarapları, tadımının daha eksiksiz olmasına yardımcı olmak için Cabernet gibi daha orta sertlikte üzümlerle harmanlanır. Şiraz şaraplarının rengi koyu ve tadımı orta sertliktedir.
CABERNET SAUVIGNON
Cabernet Sauvignon, muhtemelen dünyadaki en ünlü kırmızı şarap üretilen üzüm çeşididir. Bu üzümlerin Türkiye’de Çeşme ve Urla taraflarında yetiştiriciliği yapılır. Cabernet, Bordeaux’daki kökenlerinden dünyadaki hemen hemen her şarap üreten ülkeye başarıyla yayıldı. Şimdiyse başta Napa Vadisi, Coonawarra ve Maipo Vadisi olmak üzere birçok birinci sınıf Yeni Dünya şarap bölgesinde anahtar üzüm çeşidi konumundadır.
Cabernet Sauvignon’dan üretilen şaraplar nereden gelirlerse gelsinler, her zaman ortak karakter özelliği gösterir: Koyu renk, iyi tanen yapısı, orta asitli ve siyah frenk üzümü, domates yaprağı, koyu baharat ve sedir ağacı aromaları. Geç çiçeklenme ve geç olgunlaşma süreci geçirdiği için Cabernet Sauvignon üzümleri yavaşça olgunlaşır. Bu durum aynı zamanda şarap kalitesinde de geçerlidir. Soğuk mevsimler veya iklimlerde üzümlerin tam olarak olgunlaşamama riski vardır.
KALECİK KARASI
Ankara’nın Kalecik ilçesinde yetiştirilen üzüm çeşitlerinden biridir. Bu üzümden üretilen şaraplar meyve aromalarına ve özellikle çilek aromasına sahiptir. Yerli üreticiler tarafından tarihi korunmaya çalışılan şarap çeşitlerinden biridir. Ahududu ve vişne gibi ekşimsi notaları da barındırır.
PAPAZKARASI
Trakya yöresine özgü bir üzüm çeşididir. Papazkarası’yla üretilen şarapların rengi diğer şaraplara göre oldukça açıktır. Hafif notalar ve baharatlı aromalar içerir. Papazkarası, sofralık üzümlerde de popüler olan düşük verimli bir asmadır. Bağda üzümler geç olgunlaşır ve yaklaşık 25 g/L şeker ve buna karşılık %13 alkol anlamına gelen yaklaşık 25’lik yüksek Brix seviyelerine ulaşabilir. Papazkarası şarapları yüksek asitli ve sert tanenli, orta gövdelidir. Diğer şaraplarla karıştırılarak yapılan tüketimi daha yaygındır. Cinsaut, Pinot Noir, Cabernet Sauvignon ve Syrah’la yapılan harmanları, Papazkarası’nın keskin aromasını yumuşatacağı için daha sık tercih edilir.
GRENACHE
Ege bölgesine özgü, çokça yetiştiriciliği yapılan üzüm çeşitlerinden biridir. Bu üzüm çeşidi yıllandırmaya uygun değildir. Bağ yetiştiriciliği kolay olduğu için sıklıkla tercih edilir. Roze şaraplar için daha çok tercih edilen bu üzüm çeşidi, günlük şaraplar için daha uygundur.
Grenache, genellikle serbest çalı üzümleri olarak yetişen ve güçlü bir ahşap gövdeye sahip dayanıklı bir asmadır. Genellikle sıcak ortamlarda yetiştirildiği için, Grenache bazlı şarapların alkol seviyeleri çok yüksek olabilir. Bu da çoğu zaman %15’i aşar. Bazı Avustralyalı şarap üreticileri, zenginleştirilmiş Port tarzı şaraplar için temel olarak Grenache’i kullanır. Ancak en yaygın karışımı Şiraz ile olanıdır. Asit ve tanenler üzümlerin büyüme şartlarına bağlı olarak değişkenlik gösterir.
