Akdeniz mutfağının en önemli mutfaklarından olan Ege mutfağının geçmişi 8.500 yıl öncesine kadar dayanmaktadır. Çeşit çeşit yeşil sebze, balık, zeytinyağı içeriğiyle hem lezzetli hem de sağlıklı bir yemek kültürüne sahiptir. Bu malzemeler Ege mutfak kültüründe bol miktarda da bulunmaktadır. Ege mutfağının özellikleri, Ayvalık, İzmir, Datça, Muğla gibi illerine göre yerel olarak farklılıklar gösterebilmektedir.
Ege’nin en çok tüketilen ve birbirinden fazla çeşide sahip olan besini otlarıdır. Bilinen 800’den fazla ot yanında, 50’yi aşkın ot ile çeşitli yemekler, salatalar, mezeler de mutfak kültürünü süslemektedir. Otlarla ilgili olarak en çok dikkat edilen nokta renk ve besin değerlerini kaybetmemesi açısından mümkün olduğunca az pişirilmesi gerekliliğidir. Pişirilme işlemi tamamlandıktan sonra otlar, zeytinyağı ve limon ile birleştirilip meze, salata ya da yemek olarak servis edilmektedir. Aynı zamanda otların kavrulup yumurta ile birleştirilerek de sunumu yapılmaktadır.
Mutfağınızda Ege otlarına yer açın!
Çeşitleri saymakla bitmeyecek olan Ege otlarının en sevilenleri arapsaçı, ebegümeci, turp otu, cibez, deniz börülcesi, semizotu, radika, şevket-i bostan, ısırgan, sarmaşık ve kuşkonmazdır. Bu otları hindiba, gelincik, su teresi, kenger ve daha birçoğu takip etmektedir.
Sayılarının yanında faydaları da çok fazla olan Ege otlarından arapsaçı süt artırıcı ve gaz giderici olarak bilinmektedir. Bu otun diyabet, iştahsızlık ve enfeksiyon durumlarında kullanımı da uygun görülmekte ve yanında kuzu eti veya kuru fasulye ile pişirilmesi tavsiye edilmektedir. Bir diğer otlardan şevket-i bostan ve cibes vitamin ve mineral bakımından çok zengin bitkilerdir ve bu sayede hazmı kolaylaştırıcı, idrar söktürücü özellik gösterirler. Bunlardan cibes daha çok baharatlı bir tada sahiptir. Böbrek ve safra taşlarını düşürmeye yardımcı olan radika otu ise yaprakları 5 dakika kadar kaynar suda bekletildikten sonra az miktarda zeytinyağı ve limon ile karıştırılarak tüketilir.
Örnekleri artıracak olursak Ege’de çok sevilen deniz börülcesi ve semizotuna değinmeden geçmek olmaz. Deniz börülcesi içeriğindeki yüksek protein, vitamin, demir, çinko ve potasyum sayesinde kötü kolesterolü azaltmaya, tansiyon ve şekere karşı mücadele etmeye, kanseri önlemeye yönelik etkiler göstermektedir. Semizotu ise yüksek miktarda omega-3 yağ asitleri bulundurmasından dolayı kalp – damar hastalıkları, uykusuzluk, yorgunluk gibi sorunlara iyi gelen bir bitki olarak bilinmektedir.
Ege mutfağının bin bir çeşit faydalı otlarından oluşan çok lezzetli ve sağlıklı tarifleri sizler için derledik. Şimdiden afiyet olsun…
ZEYTİNYAĞLI DENİZ BÖRÜLCESİ
MALZEMELER
- 2 diş sarımsak
- 1 demet deniz börülcesi
- 1 tatlı kaşığı pul biber
- Bir tutam tuz
- 1 yemek kaşığı nar ekşisi
- 2 yemek kaşığı beyaz üzüm sirkesi
- ½ çay bardağı zeytinyağı
- 2 adet domates
Yapılışı
Bir tencerede kaynar suyun içine ayıklanmış sarımsakları bütün olarak koyun ve deniz börülcesini de ilave edip 7 – 8 dakika kadar haşlayın. Haşlandıktan sonra süzgece alıp soğumaya bırakın ve soğuduktan sonra saplarından tutarak ayıklayın. Ayıkladığınız börülceyi bir kâseye alın. Ayrı bir kâsede pul biber, tuz, nar ekşisi, üzüm sirkesi ve zeytinyağını birleştirip karıştırın. Karışımınızı börülce ile birleştirin. Son olarak domates ile süsleyip servis yapın.
YUMURTALI ARAPSAÇI
MALZEMELER
- 250 g arapsaçı
- ½ çay bardağı üzüm sirkesi
- 2 yemek kaşığı zeytinyağı
- 2 diş doğranmış sarımsak
- ½ adet küp küp doğranmış soğan
- 3 adet yumurta
- Bir tutam tuz
- Bir tutam karabiber
- 1 çay kaşığı pul biber
Yapılışı
Arapsaçının kalın olan saplarını kesin ve kalan kısımları yarım saat kadar sirkeli suda bekletin. Ardından bol suda yıkayıp ince ince doğradıktan sonra kenara alın. Orta boy bir tavaya zeytinyağını koyup orta ateşte ısınmaya alın ve ısındıktan sonra soğan ve sarımsakları ekleyip soteleyin. Soğanlar kızarmaya başlayınca arapsaçını tavaya ekleyip sotelemeye devam edin. 3 – 4 dakika sonra karışımınıza tuz ve 1 çay bardağı kadar sıcak su ilave edip tencerenin kapağını kapatın. Orta ateşte karışımınız suyunu çekene kadar pişirin. Suyunu çeken yemeğinizin üzerine yumurtaları kırıp hafifçe karıştırın. Yumurtalarınız kayısı kıvamına geldikten sonra karabiber ve pul biberinizi de ilave edip sıcak olarak servis yapın.
CİBES OTU SALATASI
MALZEMELER
- 1 kg cibes otu
- 1 çay bardağı sirke
- 3 diş rendelenmiş sarımsak
- 1 adet limon suyu
- 2 yemek kaşığı zeytinyağı
- Bir tutam tuz
Yapılışı
Cibes otunu büyük bir kapta bol su ve 1 çay bardağı sirkede bekletin. Ardından otunuzu derin ve geniş bir tencereye alıp üzerini aşana dek kaynar su ekleyin. Tencerenizin kapağını kapatıp 5 dakika kadar haşlayın. Daha sonra suyunu süzüp soğuk suya koyun ve süzgeçten geçirin. Süzgeçten geçirdiğiniz otunuzu servis tabağına alın. Başka bir kapta sarımsak, limon, zeytinyağı ve tuzu karıştırıp otunuzun üzerine ekleyin. İyice karıştırdıktan sonra yarım saat bekleyip servis yapın.
SEMİZOTU SALATASI
MALZEMELER
- 1 demet semizotu
- 1 adet ince doğranmış küçük soğan
- 1 adet limon suyu
- 2 yemek kaşığı nar ekşisi
- 1 yemek kaşığı zeytinyağı
- 2 adet domates
- 2 adet salatalık
- 75 g küp küp doğranmış beyaz peynir
- Bir tutam tuz
- Bir tutam karabiber
Yapılışı
Semizotlarını yıkayıp kuruttuktan sonra yapraklarını ayırın ve bir kâseye alın. Ayrı bir kaba domatesleri ve salatalıkları küp küp doğrayıp soğan ve beyaz peynirle birleştirin. Domatesli karışımınızı semizotu ile birleştirip karıştırın. Son olarak salatanıza zeytinyağı, nar ekşisi, limon suyu, tuz ve karabiber ekleyip karıştırdıktan sonra servis yapın.
