Gıda ve ambalaj, ayrılmaz ikili. Etlerin çevresindeki plastiklerden, jelatin kaplamalı salatalıklara ve premium hazır yemeklerin etrafındaki parlak karton tabakalarına kadar, süpermarket rafları, alışveriş yapanların dikkatini çekecek şekilde tasarlanmış ürünlerle dolu malum. Zira yemeğin kendisi kadar satışını kolaylaştıran ve albenisini arttıran bir diğer detayı da ambalajı. Fakat bunun göz ardı edilen bir sonucu var ki o da ambalaj atıkları. Son rakamlar İngiltere’de 2015 yılında 7.3 milyon ton gıda atığı olduğunu kaydetti ve bu rakam 2012’de 7 milyon tondu. Yani gıda atıklarının oranı tüm dünyada hızla yükseliyor.
Bu konuda dünya üzerinde pek çok çalışma yürütülüyor. Biyoplastikler ve geri dönüşümlü ambalaj endüstrinin atık azaltma konusundaki standart özellikleri haline geldi, ancak bu çözümlerin yeterli olmadığı otoritelerce de kabul ediliyor. Bu konuda çalışmalarını sürdüren bilim insanları yakın gelecekte devrim yaratacak garip ve harika ambalaj üretti.
“Gözle görülemez, zihnin dışında” mottosuyla ve “çöp gerçekten kaybolsa harika olmaz mıydı?” fikriyle hareket eden bir araştırma dizisi şu an için imkânsız bir rüya gibi gözüken bu fikri hayata geçirme yolunda ilerliyor. İsveç tasarım stüdyosu Tomorrow Machine, yağ ve sos gibi sıvıları tutmak için tasarlanmış karamelize şekerden yapılmış yumurta benzeri bir ‘pod’ geliştirdi. Bu kap boşaldığında suda eriyebiliyor. Diğer yandan Indiana merkezli MonoSol şirketi, taze ürünlerin paketlenmesinde kullanılabilecek koruyucu bir film üzerinde çalışıyor. Bu filmin özeliği de bir kere kullanıldıktan sonra, herhangi bir sulu çözeltide tamamen çözülebiliyor olması.
Günümüzde çoğu torbalı ve film kaplı ürünler – salata paketleri, tavuk filetosu tepsileri ve taze makarna kartonları gibi- hava ile paketlenmekte. “Değiştirilmiş atmosfer paketleme” (kısaca MAP) havanın yerini, bozulmaya neden olan bakterilerin büyümesini durduran veya yavaşlatan bir gaz veya gaz karışımı ile değiştiriyor. Bunun anlamı, teorik olarak tüketicilere ürünü tüketmeleri için şans vermesi; bu sayede et 21, peynir 180 ve taze makarna 60 güne kadar ya da daha uzun süre buzdolabında dayanabiliyor. MAP yöntemi Avrupa’da ve ABD’de güçlenmeye başlayalı çok oldu, ancak üreticiler şu anda ambalajın ürün paketlendikten sonra ürünle birlikte mühürlenmesine olanak tanıyan “denge modifiye atmosfer paketlemesi “ (EMAP) ile denemeler yapıyor.
Tomorrow Machine’in bir başka yenilikçi konsepti, doğal ve %100 biyolojik olarak parçalanabilir balmumu ile yapılan bu tür paketleme, pirinç ve diğer tahılların için kullanılabiliyor. Fakat koruyucu katmanı bir meyve gibi soyarak ürüne erişmenin mümkün olduğu bu metot, arı nüfusunun geleceğini tehlikeye attığı için yakın gelecekte genel bir paketleme çözümü haline gelecek gibi görünmüyor.
Biyoplastikler ve kompostlaştırılabilir korumakta olduğu ürünle aynı hızda parçalanması, aynı zamanda tüketicilerin ürünlerinin çoğundan daha fazla yararlanmasına da yardımcı oluyor. Bu yeni tür ambalajlar deniz yosunu jel ve sudan yapılıyor ve kısa bir raf ömrü ile soğutulmuş içecekleri tutmak üzere tasarlanıyor. Bir kez açıldığında, içindeki ürünle aynı oranda bozulmaya başlıyor.
“Aktif ambalajlama” olarak da bilinen bu teknoloji, tüketicilerin yiyeceğinin daha iyi tanımasına da yardımcı olmak için tasarlanıyor. Bu tuhaf görünüşlü paketler iştah açıcı görünmüyor ancak yenilebilir ambalajlı gıda devriminin başlangıcını işaret ediyor. Bu özel yenilik, muhtemelen gıda ambalajı manzarası üzerinde yeni bir adım atılmasını öngörmüyor belki ama her şeyin mükemmel seviyede yenilebilir ve % 100 biyolojik olarak parçalanabilir olduğu daha sağlıklı bir gelecek için oldukça önemli bir adım olduğu kesin.
