Arılar tarafından toplanıp yutulan çiçeklerden ve meyve tomurcuklarından yani nektarlarından oluşan bal faydalı ve lezzetli bir besindir. Arıların “bal midesi” denen organlarındaki enzimi sayesinde kimyasal tepkimeye uğrar. Bu değişmiş nektarlar kovandaki petek hücrelerine yerleştirilir ve çok faydalı bir besine dönüşür. Nektar bala çevrilirken arılar sağladıkları enzim sayesinde sağlıksız olan şeker tipini daha sağlıklı olan basit şekerlere dönüştürür ve bozulmanın meydana gelmesini engellemek için suyunu da bir miktar uçururlar. Bu yüzden gerçek bal asla bozulmaz ve içerisinde bakteri yetişmez.
Günümüzde gerçek balın fiyatı oldukça yüksektir. Bu yüzden içerisine farklı malzemeler eklenerek daha ucuz ve ulaşılabilir şekilde marketlerde satılmaktadır. Fakat gerçek bal ve market balını tattığınızda aradaki farklı rahatlıkla anlayabilirsiniz. Örneğin bal toplandığı nektara göre inanılmaz farklı boyutlarda değişkenlik gösterir. Balın rengi, şeker dengesi ve tadındaki farklılık tamamen nektarına bağımlı değişkenlerdir. Bal tipleri çiçek balı ve salgı balı olmak üzere başta 2’ye ayrılır. Salgı balları arasında en çok bilineni çam balıdır. Türkiye, çam balı üretiminde dünya birincisidir. Dünyada ise en çok üretilen bal çeşidi çiçek balıdır onun bazı çeşitleriyse şöyledir: Karakovan, kestane, akasya, yayla ve Anzer. Ayrıca Karadeniz yöresinde yetişen delibal olarak bilinen halojen etkiye sahip bir bal çeşidi de ülkemizde mevcuttur.
Bal üretiminde çalışan bal arıları da ekosistem için çok faydalı hayvanlardır. Pek çok çiçeğin döllenmesinde rolleri büyüktür. Koloni şeklinde yaşarlar ve ortalama bir kolonide 50.000 – 80.000 arası arı yaşamaktadır. Bir kovanda bulunan arıların çoğu dişidir, ama yalnızca 1 kraliçe arı vardır ve kraliçe arı sadece arı sütüyle beslenir. Arıların 500 g bal yapabilmesi için yaklaşık 2 milyon çiçeği ziyaret etmeleri ve neredeyse 88 bin km yol kat etmeleri gerekir ona rağmen hayatları boyunca toplam üretimleri sadece 2,5 gramdır yani bir çay kaşığının yarısı kadar. Ayrıca ünlü bilim insanı Einstein şöyle demiştir: Eğer bal arıları ölürse, sonraki yıllarda insanlıkta ölür. Bu yüzden süt ve et gibi yiyecekler için de bal arısının varlığı çok önemlidir.
Daha önce bal konusunu yine kaleme almış ve balın tarihini masaya yatırmıştık, ilgili yazıya ulaşmak için tıklayın.
BALIN FAYDALARI
- Enerji verir: Bal şekerli yapısından dolayı yüksek düzeyde kalori içerir ve vücudun ihtiyacı olan enerji, kalori ve şekeri temin ederek kısa zamanda enerjinizi yerine getirir.
- Sindirim sistemini düzenler: Sindirim sistemini düzenleyen bal antimikrobiyal görev görür çünkü içerisinde bakteri bulunamaz.
- Kilo vermeyi hızlandırır: Obezitenin önlenmesinde bal çeşitli faydalar sağlar ve kilo vermede etkili ve gerekeli olan amino asit, mineral ve vitamin balda bulunur. Her sabah ılık suya limon ve bal eklenip tüketildiğinde metabolizma hızlanır ve rahat şekilde kilo verilebilir.
- Uykusuzluğu giderir: Hepimizin çocukluğundan aşina olduğu sütün içine bal katıp içmek rahat bir uyku uyumanızı sağlar.
- Öksürüğü azaltır: Şiddetli öksürenler ve boğaz enfeksiyonu sorunu olanlar bala limon sıkarak tüketebilir. Aynı zamanda bal, tarçın, limon ve zencefil dörtlüsü de öksürük ve hastalıklar için birebirdir.
- Saçları nemlendirir: Bal saçların nemlenmesin en çok kullanılan doğal maskelerden biridir. İçerdiği pek çok vitamin ve mineralden dolayı kuru saç derisi ve kuru saçların nemlenmesinde muhteşem bir etki sağlayan bal aynı zamanda saçlarınızın sağlıklı uzamasına da destek verir ve yardımcı olur.
- Cilde faydalıdır: Bal cilt dostudur. Geceleri yatmadan ciltte leke oluşan yerlere sürüldüğünde 1 haftada etkisini gösterir. Cildin parlamasını ve temizlenmesini de sağlayan bal derinlemesine nemlendirme sağlayarak cildi sağlıklı hale getirir ve sivilce, akne gibi cilt sorunlarıyla başa çıkmada çok etkilidir.
BALLARIN TÜRLERE GÖRE FAYDALARI
Yukarıdaki maddeler tüm ballar için geçerlidir lakin bazı ballar bazı yönlerden diğerlerine üstün gelmektedir bu tamamen içerdiği nektarlardan dolayı oluşur örneğin her bal enerji verirken petek balı enerji konusunda hepsinden öndedir ve enerji tüketimi için petek balı tercih edilmektedir.
- Örneğin, kestane balında bulunan enzimler sayesinde kan damarlarını kuvvetlendirir. Varisli damarlar ve hemoroit oluşumunu engeller. Mideyi kuvvetlendirir ve daha kolay sindirime yardımcı olur. Bademcikte oluşan iltihapları giderir. İştahın açılmasını sağlar.
- Petek balıysa enerji verir ve uykusuzluğa karşı etkilidir. Ayrıca kasları kuvvetlendirir ve adale ağrılarına karşı etkilidir.
- Kekik balı daha çok yaralara karşı etkilidir ve yaraların hızlı kapanmasına yardımcı olur ayrıca kansere karşı etkilidir.
Balın zararlarıysa fazla tüketilmesi halinde yüksek ateş, kusma, titreme ve göğüste ağrı gibi şikâyetler oluşturabilir. Ayrıca aşırı tüketimi zehirlenmelere yol açabilir. Ölçülü şekilde tüketmek koşulu ile bal oldukça faydalıdır. Aynı zamanda artık şeker yerine doğal tatlandırıcı olarak keklerde, pastalarda şeker yerine kullanılmakta ve mutfağımızın içine kahvaltı dışında da sıkça uğramaktadır.
