Türkiye’de daha çok kahvaltıların eşlikçisi olan sosisler başka coğrafyalarda sandviçlerin, ana yemeklerin içerisinde bulunduğu gibi aperatif olarak da tüketiliyor. Gelin farklı sosis türlerine bir göz atıp kıtalar arası gastronomi yolculuğuna çıkalım.
CHORIZO
Chorizo sosisi İspanya’ya özgü bir sosis çeşididir. Ama kendi aralarında da farklı lezzetlerde bulunur. Sıcak halde pişirilerek yenen çeşitlerinin olduğu gibi, soğuk halde servis edilen çeşitleri de mevcuttur. Domuz etinden yapılan bu sosisin içerisinde bol miktarda kırmızı biber bulunmaktadır. İspanya dışında Latin Amerika’da da oldukça yaygın olarak tüketilmektedir. Kilosunu 20-22 euro‘dan bulmak mümkündür.
EL CHORIPAN
Anavatanı Arjantin olan bu sosis, sığır eti ile domuz eti karışımından yapılıyor. Izgara yapıldıktan sıcak olarak tüketilen bu sosis, uzunlamasına kesilerek ekmek arasında çeşitli soslar ve baharatlar eşliğinde servis ediliyor. Her ne kadar anavatanı Arjantin olsa da Brezilya, Şili, Porto Riko, Uruguay ve ABD’de de oldukça yaygın olarak tüketilmektedir. Kimi yerlerde fırınlarda satılırken kimi yerlerde sokaklarda da bu lezzete rastlamanız mümkün.
BANGER
Bangers, Birleşik Krallık’ta yaygın olarak tüketilse de Amerika’da da çok sık karşılaşabilirsiniz. Çoğu zaman evde de hazırlanan bu sosis türü, pratik ve hızlı hazırlanmasından dolayı pub’ların listesinde baş sıralarda yer almaktadır. Bu sosisler domuz eti, su ve az miktarda ekmekle hazırlanır. Tatlı ya da tuzlu baharatlarla da çeşnilendirilebilirler. Pembe ya da beyaz görünümdedirler. Bazı çeşitlerinde zencefil, adaçayı gibi baharatlarda kullanılır. Bütün malzemeler karıştırılınca koyun ya da domuz bağırsaklarına doldurulur ve ince uzun bir görünüm alır. Daha çok kahvaltıda tüketilen sosis yavaş yavaş akşam yemeklerinde de kendine yer açmaya başlamış durumda. Markasına göre fiyatları değişiklik gösterse de kilosunu 9 euro’dan bulabilirsiniz.
FINOCCHIONA
Domuz etinden yapılan bu sosis türü, İtalya’nın büyük bölümünde sıkça tüketilmektedir. Diğer lezzetlerden farklı olarak içeriğinde rezene tohumu bulunmaktadır. Bu ilginç lezzet ağızda anasona benzer bir tat bırakır. Finocchiona, tuz ve biberli yapılır. Ve bu lezzetli sosisler meze olarak da tüketildiği gibi makarna ve patates gibi yiyeceklerin yanında ana yemeğe de dönüşmektedir. Fiyat olarak da biraz yüksek olan bu sosisi 20 euro ile 32 euro arasında temin edebilirsiniz.
CERVELAS
Servelat, cervelat veya zervelat olarak da bilinen cervelat, İsviçre’de popüler bir sosis türüdür. Hatta o kadar ki İsviçre’nin ulusal sosisi olarak görüLüyor desek yanlış olmaz. Bu sebeple yılda yaklaşık olarak 160 milyon cervelas üretiliyor. Bu lezzeti İsviçre dışında Almanya ve Fransa’nın Alsace bölgesinde de bulabilirsiniz. Günümüzde sadece sığır ve domuz eti ile üretilse de bu sosise ait olan eski belgelere göre ilk tariflerinde sığır ve domuz beyni de kullanılıyordu. Hatta adını bile oradan alıyor diyebiliriz çünkü cervelas aslında beyincik için kullanılan Latince bir kelimeden türemiştir. Üretilen bölgeye göre içeriğinde kullanılan baharatlar ve soslar değişse de hala sadece sığır ve domuz etiyle hazırlanmaktadır. Bu sosisin 4 parçası yaklaşık yarım kilo gelmekte ve ortalama 9 euro’ya satılmaktadır.
CEVAPİ
Osmanlı Dönemi’nde Balkanlar’da kök salmış olan bu lezzet, derisiz bir sosis çeşididir. Bu yüzden piştikten sonra görüntüsü sosisten çok köfteyi andırır. Bosna Hersek ve Sırbistan’ın ulusal yemeği olarak kabul edilir ancak Hırvatistan, Kosova, Karadağ, Arnavutluk, Slovenya, Makedonya, Bulgaristan ve Romanya’da da ortak olarak kabul görmüş ve yerleşmiş bir lezzet haline gelmiştir.
İki ayrı çeşitte hazırlanışı vardır. Bunlarda ilki, doğranmış sığır etinden yapılır, elle karıştırılır. Diğeri se, kuzu veya domuz eti ile bazen de karıştırılarak yapılır. Yöresel kullanılan baharatlarda çok farklılık yoktur. Ancak servis edilirken ekmek arası yerine tabakta soğan, kaymak, krema, beyaz peynir ya da ajvar ilr (ya da bu malzemelerden birkaçı ile) servis edilmektedir.
BANDARİ
Bandari aslında bir sosis çeşidi değil, sosis yemeğidir. İran’a has bu lezzette önce soğanlar şerit halinde doğranır ve kavrulur ardından yine şerit halinde doğranan sosisler içine atılır. Sosisler biraz pişince domates ya da biber salçası ile birlikte biraz tuz ve kırmızı biber ilave edilir. Son olarak biraz da su eklenen yemek pişmeye bırakılır. İran’da hemen hemen her sofrada görebileceğiniz bu lezzetin ana maddesi olan sosisin kuzu ya da dana etinden olması tercih edilir.
BRATWURST
Aslında Almanlara has olan bu sosis çeşidine bugün Amerika’da da rastlamanız mümkün. Almanya da üretilenlerde domuz eti tercih edilse de Amerika üreticileri daha çok sığır etini tercih ediyor.
Yaklaşık kırktan fazla çeşidi bulunan bu sosisin en çok tüketilen çeşitlerinden biri, Fränkishe adındaki sosis türü. Bu sosisi pişirmek içinse soğan, beyaz şarap ya da sirkeye ihtiyacınız olacak. Çok açık renkte olan bu sosisin aromasını ise daha çok pişirilme şekli veriyor. Daha eski zamanlarda pazar günlerinin vazgeçilmezi olarak görülse de artık yılın hemen hemen her dönemi yenilebiliyor. 5-6 parçası ortalama 1 kilograma denk gelen bu sosisler tahminiz üzere biraz şişmanca boyuttalar ve yaklaşık olarak 5 €-10 € arasında satılmaktalar.
KOLBASA
Kolbasa, Rusya’da oldukça sık tüketilen ve yine çok geniş içerik yelpazesine sahip olan bir sosis türüdür. İsmi size tanıdık gelebilir çünkü aslında eski Türkçeden Rusçaya geçmiş bir kelimedir. Türkçede karşılığı külbastıdır. Tabii bu geçiş sadece isimle kalmıştır zira Kolbasa ve Külbastı birbirinden oldukça iki ayrı tattır. Votka için meze olarak da tüketilen bu sosis için daha çok domuz eti kullanılmaktadır. En popüler servis şekli ise ekmek arası peynir ve tütsülenmiş sosisle servis edilen halidir. Daha çok bu şekilde kahvaltı ya da ara öğünde tercih edilse de farklı bir yöntemle mesela haşlanarak pişirildiğinde akşam yemeğinde de tercih edilmektedir. Tabii yanında kabakla birlikte servis edildiğini de atlamayalım.
