Sirke, hepimizin günlük hayatta sıkça kullandığı bir salata sosudur. Salatayı ekşitmek ve keskin bir aroma vermek istediğimizde elimiz sirkeye gider. Aynı zamanda salamura işlemi için de kullanılır. Sirkenin birçok çeşidi vardır. Siz de evinizde birçok besinin sirkesini doğal fermente yollarla yapabilirsiniz.
Örneğin; üzüm sirkesi, elma sirkesi, ayva sirkesi, kırmızı şarap sirkesi gibi. Közlenmiş kırmızıbiberin üzerine sirke ve zeytinyağı dökerek akşam yemeklerin vazgeçilmez mezelerinden birini yapabilirsiniz. Ayrıca elma sirkesi kilo vermek amaçlı kullanılan bir sıvıdır. Elma sirkesinin kilo vermeye etkisi alkali özellikleri ile yağ yakımını kolaylaştırdığı ve mevcut glikozun karaciğer tarafından kullanılmasını artırdığı içindir. Elma sirkesi kan glikozunu azaltır. Akşam yatarken içilen bir bardak doğal elma sirkeli su hem sabah idrarını alkali yapar hem de idrar yollarını temizler.
Sirke, şarabın düşük alkollü içeceklerin mayalanması yoluyla oluşan ve asetik asit barındıran sulu bir çözeltidir. İnsanlar üzüm suyunu saklayarak şarap yapmasını öğrendikleri çağlarda sirke de elde etmişlerdi. Yapılan şaraplar çabuk bozuluyor ve sirke haline geliyordu. Böylelikle sirkeyi keşfetmiş oldular. Alkol mayalanmasına uğrayan her sıvı sirke haline gelebilir. Şarap, elma şarabı, bira gibi içkiler sirkeleşirler.
Sirke üretiminin üç şartı vardır. Bunlar; hava ile sirkeleşme olacak sıvının teması, sirke bakterisinin bulunması ve 20 ila 30 derece arasında sabit bir ısıdır. Sirke oluşumunun temel mantığı meyvenin içindeki şekerin bakteriler tarafından tüketilerek fermente olmasıdır.
Evlerde meyve bahçelerinde kullanılmakta olan fermantasyon usulüne göre meyve suyu ile doldurulmuş fıçıların ağzı temiz bir bezle kapatılır, bir süre kendi haline bırakılır. Bu sırada alkollü mayalanma meydana gelir. Meyvenin içindeki glikoz, alkol ve karbondioksit haline geçer. Bir süre sonra alkolü mayalanma durur, havadan düşen sirke mayaları etkisiyle sirke mayalanması, en sonunda da sirke meydana gelir.
Elma sirkesi Avrupa’da ilaç olarak en çok kullanılan sirkedir. Birçok hastalığın tedavisinde kullanılır. Tansiyonu ve kan dolaşımını düzenler.
Üzüm sirkesi cilt tahrişlerine karşı da kullanılmaktadır. Özellikle saç derisi ve cildin diğer bölgelerinde oluşan tahriş ve kaşıntıya karşı kullanılabilir.
Evde yapabileceğimiz sirke tariflerini sizler için derledik.
ELMA SİRKESİ
MALZEMELER
- 2 adet elmanın kabuğu
- 750 ml temiz içme suyu (1 litreden biraz az)
- Bir çay kaşığı şeker
- Bir çay kaşığı tuz
- 1 litrelik cam kavanoz
Yapılışı
Elmaların kabukları biraz kalınca soyulur ve kavanozun içine bırakılır. Daha sonra su, şeker ve tuz eklenerek kavanozun ağzı kapatılır. Bir süre şeker ve tuz eriyinceye kadar çalkalanır. 10 gün ışık almayan karanlık bir yerde bekletilir.
ÜZÜM SİRKESİ
MALZEMELER
- 1,5 kilo dilediğiniz cins üzüm
- 2,5 litre su
- 1/2 çay bardağı nohut
- 2 yemek kaşığı bal
- 1 yemek kaşığı tuz
Yapılışı
Üzümleri saplarından ayırarak cam bir kavanoza aktarın. Üzerine su ilave edin ve yaklaşık 20 gün boyunca ağzı sıkıca kapalı bir biçimde bekletin. 20. günün sonunda üzerinde oluşan sirke anasını alın. Tuz, bal ve nohut ekleyerek 30 gün kadar bekletin. Ardından süzdürerek tüketin.
NAR SİRKESİ
MALZEMELER
- 3 adet orta boy nar
- 1 lt su
- 1 çay bardağı ev yapımı sirke
- 1 tatlı kaşığı kaya tuzu
Yapılışı
Narları bıçakla dörde bölün, büyükçe bir kabın üzerinde tanelerini kaba düşecek şekilde ayırın. 2 adet 500 gramlık cam kavanoza nar tanelerini paylaştırın veya 1 litrelik cam kavanoz kullanın. Nar tanelerini bir tahta kaşıkla kavanozun içinde veya daha önce bir kabın içinde ezin. Kavanozun içine tuz ve sirkeyi (mümkünse ev yapımı üzüm veya elma sirkesi) ekleyin, üzerlerini su ile doldurun ve karıştırın. Kavanozun üzerini toz, sinek vs. girmemesi ve hava alabilmesi için bir tülbent bez ile kapatın. Üzerine ince bir lastik gerebilir ya da ip ile bağlayabilirsiniz. Kavanozları oda sıcaklığında karanlık bir dolabın içine koyun. Aklınıza geldikçe kavanozları elinize alıp çalkalayın. 2-3 hafta sonra sirkenin üzerinde sirke anası oluşur. Yaklaşık 4-5 hafta sonra sirke kokusu alırsınız. Geniş bir kabın üzerine büyükçe bir tel süzgeç yerleştirin üzerine tülbent koyarak nar sirkenizi süzün. Kullanacağınız cam şişelere yerleştirin, buzdolabına kaldırın. Sirke ne kadar fazla beklerse, o kadar fazla sirke tadı oluşur.
