Bugünkü yazımızda şahane ve leziz yemeklerle donatılmış sofralarda yiyecekler kadar önemli olan bir konuya değineceğiz: Sunum. Bunun için evrensel olarak kabul görrmüş üç sofra düzeninde mutfak gereçleri ve takımların nasıl konumlandırılması gerektiğine değineceğiz. En basit olanından başlayalım.
Basit Masa Düzeni
Öncelikle küçük ve basit bir sofradaki düzenin nasıl olduğunu çizelim:
İngilizce’de çatal anlamına gelen FORK kelimesine göre bir ayarlama yapılmış basit masa düzeninde. Kısaca akılda kalması için soldan sağa doğru sırasıyla çatal (fork: F), tabak (şeklinden dolayı O harfi ile bağdaştırılabilir), ve bıçak (knife: K). R harfinin nereye gittiğini sorguladığınızı duyar gibiyiz ancak genel olarak konsept anlaşılmıştır sanıyoruz.
Şimdi ellerinizi önünüzde tutun ve sağ elinizin işaret ve başparmak uçlarını sol elinizin başparmağınızın altıyla birleştirin. Küçük “b” harfini yakaladınız sanırım. Aynı şekilde bu işlemi diğer elinize de uygulayın. Bu sefer küçük bir “d” harfi elde ettiğinizi görebiliyoruz. Şimdi size ufak bir tüyo vereceğiz. Sol tarafta oluşturduğumuz “b” harfi İngilizce’de “ekmek ve tereyağı” anlamına gelen “bread and butter”ı simgelemekte. Yani sofranın sol tarafında bulunması gerekenleri. Sağ tarafta oluşturduğumuz “d” harfi ise İngilizce’de “drink” yani sofranın sağ tarafında bulunması gereken “içecekleri” temsil ediyor.
Bunun haricinde basit sofra düzeni ile ilgili bilmeniz gerekenler:
- Bıçağın keskin yüzü daima tabağa dönük olmalıdır.
- Peçete ya çatalın solunda ya da tabağın üzerinde yer almalıdır.
- Opsiyonel olarak ekmek ve tereyağ bıçağı da sofraya eklenebilir.
Resmi Olmayan Masa Düzeni
Resmi olmayan 3 öğünlü bir yemek vermeyi düşünüyorsanız, kullanacağınız mutfak eşyaları ve masa düzeniniz aşağıda resmedildiği gibi olmalıdır:
Bu yemek sırasıyla çorba, salata veya başlangıç, antre ve tatlıyı içermektedir. Resimde de görüldüğü üzere bu sofra düzeninin başlangıç noktası aslında peçete. Bu resmimizde tabak görülmüyor ancak, peçete katlı bir şekilde tabağın üzerinde yerleşik bulunmalı. Sol taraftaki çatallardan büyük olanı yemek için, küçük olanı ise salata veya aperatifler için kullanılmakta. Sağ tarafta da yemek bıçağı, keskin yüzü tabağa dönük şekilde bulunmalı.
Bıçak yemek için kullanıldıktan ve kirletildikten sonra tabağın üzerine katiyen bırakılmamalı. Bıçağı bırakmak için varsa servis altlığı, yoksa masa örtüsü kullanılmalıdır. Çorba kaşığı, ilk servis edilecek öğünün çorba olmasından dolayı en sağda bulunmalı, aynı şekilde tatlı kaşığı ise daha içte (solda), bıçağın hemen yanında bulunmalıdır. Şarap ve/veya su için kullanılacak kadehler ise tabağın üst tarafında sağa doğru yerleştirilmelidir. Bunun dışında kullanılacak takım parçaları (kahve fincanı, salata tabağı, ekmek tabağı vs. gibi) tamamen opsiyoneldir.
Resmi Sofra Düzeni
Bu düzen birçok yemeğin arka arkaya servis edildiği lüks restoranlar ve organizasyon yemeklerinde karşımıza çıkmakta ve tercih edilmektedir. Resmi olmayan sofra düzenine birkaç ekleme daha yapılarak oluşturulduğunu söylemek yerinde olacaktır. Bu düzende sıkça tercih edilen beyaz masa örtüsü resmiyeti temsil etmekte olsa da renkli mat, peçete veya desenli masa örtüsü de zarafet tercihi olarak kullanılabilir. Çiçek ve dekorasyon ürünleri ile süslenen bu masada yine de çok kalabalık ve yorucu bir görüntü oluşturulmamalıdır. Yemeği yiyen kişi sandalyesine oturduğu zaman sofradaki her ayrıntıyı net bir şekilde görebilmelidir.
Normalde hiçbir takım parçasından üçten fazla bulunmamalı, bu üçlüye ek olarak sadece istiridye çatalı eklenebilir. Eğer yemekte servis edilecek öğünler tatlı öncesi dört öğünü buluyorsa ekstra takım parçaları gelecek yemekle birlikte servis edilmeli, masa üzerinde önceden hazır bulunmamalıdır. Örneğin, salata çatalı ve bıçağı salata ile birlikte servis edilmelidir.
Benzer şekilde tatlı çatalı ve/veya kaşığı da tatlı servisinden hemen önce küçük bir tabak içerisinde masaya getirilmelidir.
Resimde gösterilen düzen için aşağıdaki menüyü önerebiliriz sırasıyla:
- Kabuklu deniz ürünleri
- Çorba veya meyve
- Balık öğünü
- Antre
- Salata
Servis tabağı masada sabit kalmalı, antre öncesi gelen öğünlerin sunulacağı tabaklar için için altlık olarak kullanılmalıdır.
Çatallar sol tarafta yerleşik olmalı bunlardan en büyüğü ve ortadaki ana yemek için, soldaki çatal balık için, sağdaki çatal ise salata için tercih edilmelidir (eğer salata antreden sonra servis edilecekse). Salatanın antreden önce servis edilmesi durumunda çatalların yeniden düzenlenmesi gerekir: Bu düzen sırasıyla soldan sağa doğru salata çatalı, balık çatalı ve ana yemek çatalı şeklinde olmalıdır.
Tabağın sağında, soldan sağa doğru sırasıyla ana yemek bıçağı, balık bıçağı, çorba kaşığı bulunmalıdır. Eğer yemekte başlangıç olarak deniz kabukluları servis ediliyorsa istiridye çatalı da bu üçlüye eklenir. Tabağın sağında bulunabilecek tek çatal budur. Yukarıda soldan sağa doğru sırasıyla su, kırmızı şarap, beyaz şarap ve şampanya bardağı düzeni sağlanır. Tereyağı bıçağı sofranın sol üstünde, tereyağı tabağının üzerinde, sağ elle kavramaya uygun (keskin yüzü sol aşağı yöne doğru) ve çapraz bir şekilde servis edilir. Bunun dışında peçete ya tabağın üzerinde katlı bir şekilde sunulur ya da alan kısıtlıysa çatalların altında katlı bir şekilde tutulabilir.
Seçim sizin. Sizin sofra düzeniniz hangisi?
