Patates dünyada pirinç, mısır ve buğdaydan sonra en çok kullanılan dördüncü karbonhidrat kaynağı. Farklı kültürlerde birçok kullanımını görüyoruz. Özellikle son yıllarda tatlı patatesin adını sık sık duyar olduk hatta birçok kaynakta mucize besin statüsüne yükseldi bile. Peki tatlı patates ve bildiğimiz ve günlük hayatta sıkça kullandığımız sarı patates arasında ne fark var? Hangisi daha sağlıklı?
Öncelikle sarı patates patlıcangiller familyasından geliyor. Yani domates, patlıcan ve biberle aynı aileden. Tatlı patates ise kahkahaçiceğigiller familyasının bir üyesi. Patlıcangiller ailesinden gelen ürünlerin yeşil kısımlarını zehirli olabileceği ihtimalinden asla yemiyoruz buna karşın kahkahaçiceğigillerden olan tatlı patatesin yaprakları oldukça besleyici ve tüketilmesi öneriliyor. İki ailenin özelliklerine baktığımızda tatlı patatesin normal patatesle herhangi bir alakası olmadığını yalnızca şekil yönünden benzediğini ve ikisinin de birer yumru sebze olduğunu söyleyebiliriz.
Patatesin nişasta oranı sindirimini, besin değerlerini ve pişirilme tarzını etkilerken tatlı patatesin içindeki şeker oranı tüm bu süreçleri yönetiyor. Yani patatesin piştiğinde “kum gibi-unlu” ya da “yapışkan-elastik” olma durumu içindeki nişasta oranı ve pişirilme şekline bağlı. Tatlı patatesin ise beyaz ve sarı olanları daha kuru yapıya sahipken marketlerde karşılaştığımız turuncu olanı piştiğinde daha ıslak bir kıvam kazanıyor.
Son yıllarda düşük karbonhidratlı diyetlerin yükselişe geçmesi, glisemik indeksi, şeker oranını ve şekerin nereden geldiği sorularını akla getiriyor. Ufak bir tabloyla tatlı patates ve patatesin besin değerlerini inceleyelim.
| Patates | Tatlı Patates | |
| 1 orta boy patates | 1 orta boy tatlı patates (çiğ) | |
| Kalori | 168 | 112 |
| Protein | 5 g | 2 g |
| Yağ | 0 g | 0 g |
| Karbonhidrat | 38 g | 26 g |
| Lif | 3 g | 4 g |
Görüldüğü üzere tatlı patatesin karbonhidrat miktarı normal patatese göre daha düşük, kalorisi daha az ve içinde tok tutmaya yardımcı lifler bulunuyor. Bu nedenle düşük karbonhidrat içeren diyetlerde sıkça kullanıyor. Aynı zamanda tatlı patates, bol miktarda C vitamini içeriyor. Bu da günlük ihtiyacımızın neredeyse %35’ini karşılıyor. Patatesin aksine glisemik indeksi düşük ve şeker düzenleyici etkisi var bu nedenle şeker hastaları tarafından rahatça tüketilebilir. Sindirimi kolay ve alerji riski düşük olduğundan bebeklerin öğünlerine eklenebilir.
Anavatanı Orta ve Güney Amerika olan tatlı patates ülkemizde de bazı yerlerde yetiştiriliyor ama bilinirliği henüz az. Ülkemizde yetişen tatlı patatesler genelde beyaz veya sarı renk oluyorlar. İthal edilenlerse yüksek miktarda beta-karoten içeren turuncu renkte olanlar. Umarız ileride tüketici talebinin artmasıyla ülkemizde de üretimi gerçekleşir ve bu yararlı sebzeyi daha sık tüketebiliriz.
Küçük bir ipucu: Tatlı patatesi 8-10 dakika buharda pişirdikten sonra üzerine tarçın ve zencefil ekleyerek keyifle tüketebilirisiniz.
