Dolma deyince aklınıza ilk olarak ne geliyor? Çoğunlukla lahana, biber, yaprak sarması gibi klasik cevapları duyar gibiyim. Ancak kelime anlamıyla aslında dolma bir şeylerin doldurulmasından gelmektedir. Bu tanımdan yola çıkılarak da genellikle dolma et, sebze, kıyma, peynir gibi besinlerin biber, kabak veya lahana gibi sebzelere doldurularak fırında veya tencerede pişirilmesiyle yapılmaktadır. Pazı dolması, patates dolması ve hindi dolması da genellikle bilinen dolmalar arasında yer almaktadır.
Türk mutfağının çok eski zamanlardan bu yana vazgeçilmez yemeklerinden olan dolmalar hem lezzetli hem de içlerindeki çeşitli malzemeler dolayısıyla sağlıklıdırlar. Gerek zeytinyağlıları gerek etlileri olsun hemen herkesin damak tadına hitap edebilecek lezzete sahiptirler. Yemeğe çağırılan misafirler için ana yemeğin yanında yerini alan zeytinyağlı dolmalar, leziz süzme yoğurtla servis edilen etli biber ve kabak dolmaları, Antep yöresine özgü acılı kuru patlıcan dolmaları da oldukça meşhurdur. Ayrıca son zamanlarda pirinç tüketiminin hem azalması hem de kimi insanlarda rahatsızlığa sebep olması dolayısıyla pirinç yerine kinoanın kullanıldığı dolma tarifleri de yaygınlaşmıştır. Elbette dolmaların içeriğini zenginleştirmek kişilerin damak zevkine de bağlıdır. Çeşitli sebzeler hatta meyveler, et ürünleri ve baharatlar bunlara örnek oluşturmaktadır.
Biz bu yazımızda klasiklerin dışına çıkarak farklı malzemelerle ortaya çıkarabileceğiniz birbirinden lezzetli dolma tariflerini derledik. Şimdiden afiyet olsun…
SEBZELİ MANTAR DOLMASI
MALZEMELER
- 4 adet büyük boy mantar
- 2 tatlı kaşığı zeytinyağı
- ½ yemek kaşığı balzamik sirke
- ¼ çay kaşığı tuz
- ½ tatlı kaşığı taze çekilmiş karabiber
- ½ su bardağı doğranmış domates
- ¼ su bardağı doğranmış siyah zeytin
- 1 su bardağı doğranmış ekmek kırıntıları
- ½ su bardağı rendelenmiş kaşar peyniri
- ¼ su bardağı doğranmış taze Frenk soğanı
Yapılışı
Fırını önceden 180 dereceye ısıtın. Yağ, sirke, tuz ve karabiberi bir kapta birleştirip karıştırın. Mantarları bir fırın tepsisine yerleştirin ve üzerlerine sirkeli karışımı paylaştırın. Fırında 10 dakika kadar pişirin. Bu arada, orta boy bir kabın içinde domates, zeytin, ekmek kırıntıları ve Frenk soğanını birleştirin. Fırından çıkardığınız mantarlarınıza karışımınızı paylaştırın ve rendelenmiş kaşar peyniri de ekleyerek fırında 12 dakika kadar daha pişirin. Fırından çıkardığınız mantarlarınızı servis yapın.
AVOKADOLU ENGİNAR DOLMASI
MALZEMELER
- 12 adet enginar
- 1 su bardağı limon suyu
- 1 diş rendelenmiş sarımsak
- 1 çorba kaşığı hardal
- 1 tatlı kaşığı bal
- Bir tutam tuz
- 3 – 4 adet orta boy avokado
- 1 orta boy doğranmış soğan
- 2 yemek kaşığı zeytinyağı
- 2 su bardağı kaynar su
- ½ çay kaşığı şeker
- Bir tutam ince ince doğranmış dereotu
Yapılışı
Büyük bir kâseyi su ile doldurup yarım su bardağı limon suyunu ilave edin ve enginarları içine koyun. Musluk suyu ile büyük bir kâseyi doldurun, yarım su bardağı limon suyu ekleyin. Bu arada orta boy bir kâsede kalan limon suyunu, 1 yemek kaşığı zeytinyağını, sarımsağı, hardalı ve balı birleştirip karıştırın. Avokadoları soyun ve küp küp doğrayıp karışıma ekleyip iyice karıştırın. Karışımınızın üzerini örtün 2 – 3 saat kadar buzdolabında dinlendirin. Büyük bir tavaya kalan zeytinyağını ve doğranmış soğanları koyun. Enginarlarınızı tavaya yerleştirin ve üzerine şeker ile tuz serpin. Kalan limon suyunuzu da enginarlar üzerine serpiştirin. Kaynar suyunuzu tavaya ilave edip kapağını kapatın ve orta ateşte kaynatın. Enginarlarınızı 25 – 30 dakika kadar pişirdikten sonra bir servis tabağına alıp üzerini buzdolabından çıkardığınız avokado karışımınız ile doldurun. Son olarak dereotu ile süsleyip servis yapın.
KİNOALI BİBER DOLMASI
MALZEMELER
- 1 fincan durulanmış ve süzülmüş kinoa
- 2 su bardağı su
- 2 yemek kaşığı zeytinyağı
- 1 adet küçük boy doğranmış soğan
- 1 su bardağı konserve mısır
- 2 diş kıyılmış sarımsak
- 1 adet doğranmış kabak
- 1 adet küçük boy doğranmış patlıcan
- 1 adet doğranmış domates
- 1 su bardağı domates sosu
- Bir tutam tuz
- Bir tutam karabiber
- 6 adet üstleri kesilmiş ve temizlenmiş biber
- 1 su bardağı rendelenmiş kaşar peyniri
Yapılışı
Fırını önceden 180 dereceye ısıtın. Bir tencereye kinoayı koyup su ilave ederek kaynatın. Tencerenin ağzını kapatıp yaklaşık 15 dakika kadar pişirin. Orta ateşte büyük bir tavada zeytinyağını ısıtın, soğan ve sarımsağı ilave edip 5 – 6 dakika kadar pişirin. Kabak, patlıcan ve domatesleri de ilave edip 5 dakika kadar daha pişirin. Ardından domates sosunuzu tavaya ekleyip kapağını kapatın ve 10 dakika daha pişirin. Pişen kinoanızı sebze karışımına ilave edip mısır, tuz ve karabiber de ekleyerek karıştırın. Karışımınızı ocaktan alıp biberlerinizin içini karışımınızla doldurun. Biberlerinizi fırın tepsisine yerleştirin ve 15 dakika kadar pişirin. Daha sonra fırından çıkardığınız biberlerinizin üzerine peynirinizi serpip fırında 5 dakika kadar daha pişirin. Fırından aldığınız biberlerinizi servis yapın.
ZEYTİNYAĞLI PIRASA DOLMASI
MALZEMELER
- 5 adet kalın pırasa
- 2 adet küçük boy doğranmış soğan
- 2 su bardağı pirinç
- 2 yemek kaşığı domates salçası
- Bir tutam karabiber
- Bir tutam tuz
- Bir tutam pul biber
- ½ çay bardağı zeytinyağı
- Kıyılmış taze maydanoz
- 1 adet dilimlenmiş limon
Yapılışı
Pırasaları temizleyip yaklaşık 1 parmak uzunluğunda dilimleyin ve bir tencerede tuzlu su ile haşlayın. Pırasalar yumuşadıktan sonra ocaktan alın. İç harcınızı hazırlamak için tencereye zeytinyağını koyun ve soğanı soteledikten sonra salça ekleyip kavurun. Daha sonra tencereye pirinç, baharat ve su ekleyip kısık ateşte suyunu çekene dek pişirin. İç harcınız piştikten sonra biraz soğumasını bekleyip pırasalarınızın içine doldurun. Doldurduğunuz pırasalarınızı tencereye hiç boşluk bırakmadan dizin. Limon dilimlerinizi tencerenin en üstüne koyun. Son olarak dolmalarınızın üzerini geçmeyecek şekilde tencereye kaynar su ilave edin ve kısık ateşte pişirin. Dolmanız piştikten sonra soğumasını bekleyip servis yapın.
FIRINDA TAVUKLU BİBER DOLMASI
MALZEMELER
- 500 g tavuk göğsü
- 5 adet kapya biber
- 1 adet doğranmış kuru soğan
- 1 diş rendelenmiş sarımsak
- 2 adet küp küp doğranmış domates
- 2 yemek kaşığı zeytinyağı
- Bir tutam tuz
- Bir tutam karabiber
- Bir tutam kıyılmış maydanoz
- 1 su bardağı rendelenmiş kaşar peyniri
Yapılışı
Fırınınızı önceden 180 dereceye ısıtın. Kapya biberlerinizi enine ikiye ayırın ve içini temizleyin. Orta boy bir tencereye zeytinyağını koyup soğan ve tuz ilave ederek kavurun. Pembeleşen soğanlarınıza tavuğu ilave edin ve suyunu çekene dek soteleyin. Tavuğunuzu ocaktan almadan karabiber ilave edip karıştırın. Biberlerinizi fırın tepsisine yerleştirin ve tavuklu harcı içlerine paylaştırıp fırında 30 dakika kadar pişirin. Pişen dolmanızın üzerine kaşar peyniri ve maydanozu serpip 10 dakika kadar daha pişirin. Fırından aldığınız dolmanızı servis yapın.
