Sağlıklı, dengeli ve doğru bir beslenmenin sağlanması için mevcut ya da olabilecek sağlık sorunlarının önüne geçilmesi önem taşımaktadır. Bu noktada bebeklikten itibaren dikkat edilmesi gereken ise kemik yapısı ve kemik sağlığıdır. Özellikle kemik kırıkları, erimeleri gibi problemler genellikle ileri yaşlarda ortaya çıksa da önlemlerinin her yaşta alınması gerekmektedir. Daha sağlıklı, daha güçlü kemiklere sahip olabilmek, kemiklerimizi onarabilmek için beslenme düzenine dikkat edilmesi gerekmektedir.
Vücuttaki diğer dokular gibi kemikler de canlı bir dokuya sahiptir ve yapısı kolajen adı verilen ve esneklik sağlayan bir protein ve bu proteini sağlamlaştıran kalsiyum ile fosfattan meydana gelmektedir. Yaş ilerledikçe kemik erimesi ve kemik yoğunluğunun azalması gibi ciddi sağlık problemleri ortaya çıkabileceğinden ileriki yaşlarda kemiklerin sağlıklı olabilmesi için çocukluk çağından itibaren doğru beslenmeye özen gösterilmesi gerekmektedir. Aslında bu durum anne karnında başlamaktadır. Anne adaylarının gebelik dönemindeki beslenme durumu hem annenin hem de bebeklerin kemik sağlığı açısından önem taşımaktadır. Annenin beslenme şekli çocuğunun da kemik yapısına etki etmektedir. Çocukların kemik yapısının gelişmesi ve sağlığı için ilk adım anne sütüdür. İlk altı ay sadece anne süt ile beslenmek ve anne sütü takviyesini yaklaşık iki yaşlarına kadar sürdürmek kemik yapısı ve gelişimi için tartışılmaz bir gerçektir.
Güçlü ve sağlıklı kemikler için magnezyum, potasyum, D vitamini, kalsiyum, omega-3, fosfor, bakımından zengin besinlerin tüketilmesi önemlidir. Bu gıdaların başında sağlıklı kemikler için akla ilk geleni kalsiyum içeren gıdalardır. Yeteri kadar kalsiyum alınamadığında vücut kandaki kalsiyum dengesini sağlamak için kemiklerdeki kalsiyumu kullanmaktadır. Bunun için kalsiyum gereklidir ancak tek başına sağlamak yeterli değildir. Besinlerle alınan kalsiyumun sadece yarısı kadar emilebildiğinden kalsiyumun fosfor ile birlikte eşit olarak alınması emilimi artırmaya yardımcı olmaktadır. Bu kaynakların sağlanabilmesi için protein ve gerekli minerallerin Yani et ve süt ürünlerinin vücuda yeteri kadar alınabilmesi gerekmektedir.
Kemiklerimiz için yararlı vitamin ve minerallerin dengeli şekilde vücuda alınması oldukça önemlidir. Bunlardan kalsiyum, daha önce de belirttiğimiz gibi kemikler için en önemli bileşendir. Kalsiyumu içerisinde barındıran süt ve süt ürünleri, balık, soya fasulyesi, fıstık, badem, ceviz, lahana, koyu yeşil yapraklı sebzeler, brokoli, kurutulmuş meyveler, kurubaklagiller bu gıdalar arasında yer almaktadır. Yine deniz ürünleri, kırmızı et, mantar, bezelye, bulgur, ceviz, badem, fındık, fasulye çinko içerdiğinden sağlıklı kemik gelişimine gerekli olan besinlerdir.
A vitamini içeren süt, yumurta, balık, karaciğer, turuncu renkli besinler, brokoli, kivi, erik ve incir de kemik gelişimi ve büyümesi için katkısı fazla olan besinlerdir.
Koyu yeşil yapraklı sebzeler, kurubaklagiller, yağlı tohumlar, rafine edilmemiş tahıl taneleri magnezyum kaynağı olan ve kemik gelişimine katkı sağlayan besinlerdir. Bu besinler gibi yine koyu yeşil yapraklı sebzelerin, kabuklu patatesin, somonun, yoğurt ve avokadonun içinde bulunan potasyum günlük olarak tüketilmesi gereken ve kemikler için gerekli olan mineraldir.
Kemik dostu besinlerin ve besin grubu kaynaklarının sayııs ve çeşidi oldukça fazladır. Ancak konu kemik sağlığı olunca K vitaminine değinmeden olmaz. Kemik dostu olan K vitamini yeşil yapraklı sebzeleri ıspanak, bürüksel lahanası, maydanoz, şalgam, pancar yaprağı, bamya, marul, kuşkonmaz, tahıllar, peynir, yumurta, soya fasulyesi, yaban mersini, havuç, kivide bulunan ve tüketilmesi gereken bir gruptur. Tüm bunlara ek olarak daha çok güneş ışığından elde edilebilen ve çoğunlukla bireylerde eksikliği görülen D vitamini kemik sağlığı için çok önemlidir. Güneş ışığı yanında balık yağı, uskumru, somon, ton balığı, morina balığı yağı, süt ve süt ürünleri, karaciğer, yumurta sarısı, tereyağı, yulaf ezmesi D vitamini yönünden zengindir.
Kemik sağlığı için önemli olan protein ihtiyacı için ilikli kemiklerin kaynatılmasıyla elde edilen kemik suyu güçlü bir protein deposudur. Yemeklerin içine de katılabilen kemik suyu yapımı için 1 kg ilikli kemik, içme suyu, tuz. Karabiber. Defneyaprağı ve baharat ihtiyacımız olan malzemelerdir. Yapımı için ise kemikler en az 2 saat kadar temizlendikten sonra temiz suda bekletilir. İyice temizlenen kemikler büyük boy bir tavaya alınıp üzerini hafif geçecek kadar su eklenir ve su kaynayınca altı kısılır. Kaynadıkça su üzerine çıkan köpükler kaşık yardımıyla temizlenir. Bu noktada içine tuz, karabiber, defne yaprağı ve istenen baharatlar ilave edilir. En az 6 saat kadar kısık ateşte kaynatılan kemik suyu kullanıma hazır hale gelmiştir.
Her ne kadar tüketilmesi önem arz eden besinler olsa da kemik sağlığı açısından aşırı tüketiminde zarar oluşturabilecek besinler ve çeşitli durumlar da bulunmaktadır. Kafein, sigara, alkol, tuz, aşırı alkol ve obezite idrarla kalsiyum atılımını artıracağından yaşlılık dönemini sağlıklı bir şekilde geçirmek için bu gıdaların mümkün olabildiğince beslenmede sınırlandırılması önerilmektedir. Beslenmeye ek olarak mutlaka fiziksel aktivitenin artırılması da gerekmektedir. Düzenli olarak yapılan fiziksel aktivite yürüyüş dahi olsa hem beden sağlığı için hem de sağlıklı kemikler için önemlidir.
