Dün Yunan mutfağını ziyaret ettikten sonra bugün sıra Kosta Rika’da…
Kıta Amerika’sında yetişkinlerde yaşam süresi beklentisi en uzun olan ülke Kosta Rika.
Kosta Rika’da özellikle Nicoya bölgesinde, asırlık çınarlar olarak tabir ettiğimiz insanlardan Sardinya adasına göre çok daha fazla var. Bölge insanlarının yeme içme alışkanlıkları, günümüzden 20yy’a geçmişe dönük incelendiğinde minimum işlemden geçmiş gıda tüketimi ve ağırlıklı sebze ve meyve tüketimi görülüyor. Çoğunlukta tam tahıllar, baklagiller, kuruyemişler, köklü bitkiler (havuç, patates, turp gibi). Ayrıca insanlar ayda 5-6 kez et tüketiyor. İçecekler de ise genellikle su, bitkisel çaylar, kahve ve şarap tüketiyorlar. Soda bazlı içecekler ve süt tüketimi oldukça düşük. Ne var ki globalleşme ile birlikte fast food Kosta Rika’da da hızla yayılmaya devam ediyor ve beraberinde uzun yaşam süresi ile öne çıkan bölgelerde bile kalp-damar hastalıkları, obezite, diabet, kanser ve daha pek çok hastalığın arttığı görülüyor.
Elbette sağlıklı yeme içme alışkanlıkları uzun ömrün tek belirleyicisi değil. Bireyin içsel barışı, ailesi ve çevresi ile hayat boyu pozitif ilişkilerinin olması, yaşam amacına yönelik aktiviteler yapması, hareketli bir yaşam tarzı ve stresi azaltan günlük aktivitelerinin olması da belirleyici oluyor.
Nicoya’da tipik bir kahvaltı menüsünde tavada taze çiftlik yumurtası, pirinç ve siyah fasulye ile hazırlanan Gallo Pinto, odun ateşiyle yanan geleneksel fırında pişirilmiş enfes tortilla ve kahve yer alıyor.
Mısır unundan yapılan tortilla ekmeği uzun yaşamı destekliyor olabilir. Mısır unu çoklu karbonhidrat kaynağı olduğu gibi zengin vitamin ve mineral ve lif kaynağı. Odun ateşinde pişirilen bu geleneksel ekmekleri hazırlarken, mısır koçanı suda bekletilerek tanelerin dış çeperinin çatlaması ve niasinin ortaya çıkması sağlanıyor. Niasin yüksek kolesterolü kontrol etmede oldukça etkili bir element.
Belki de uzun yaşamın asıl sihri tortillaya eşlik eden siyah fasulye!
Kas oluşumu için vücudun ihtiyacı olan 9 amino asidi yani protein yapı taşlarını barındırıyor. Hayvansal kaynaklı kırmızı et, yumurta, balık gibi gıdalar da bu asitleri sağlıyor fakat vücudumuz için zararlı olan, yüksek miktarda doymuş yağ ve kolesterolü de barındırıyor. Mısır ve fasulye tüm bu amino asitleri sağlığımızı tehdit eden herhangi bir yan etki olmadan sağlıyor.
Araştırmacılar Nicoya sakinlerinin biyolojik olarak 10 yaş daha genç görünmesinde mısır ve siyah fasulye ikilisinin etkili olabileceğini ve hücresel yapılarını da koruduğunu söylüyor. Nicoya’lıların telomeronlarının normal bir kişiye göre daha uzun olduğunu açıkladı. Telomeron DNA sarmalının sonundaki koruyucu bağdır ve biyolojik yaşınız ilerledikçe eskidiği için küçülme gibi bir özelliği vardır.
Nicoya’nın geleneksel kahvaltısı Gallo Pinto yapmak için gerekli malzemeler;
450 gr kadar siyah fasulye. Tazesi daha makbul fakat genelde marketlerde kuru halde bulunuyor.
8-10 dal kişniş, taze veya dondurulmuş olanı kullanabilirsiniz fakat kuru yapraklı olanı kullanmayın.
1 adet küçük ya da orta boy soğan
½ adet kırmızı veya çarliston biber
3 bardak tavuk suyu veya klorsuz su
2 bardak beyaz pirinç
½ yemek kaşığı tuz
1 yemek kaşığı bitkisel yağ, kanola veya ayçiçeği olabilir
3 yemek kaşığı yağ Gallo Pinto’nun yumurtasını kızartmak için
Siyah fasulyeler kuru ise bir gece önceden bir kabın içinde klorsuz su ile sabaha kadar ıslatın. Sabah suyunu süzüp bir tencereye alıp üzerini 2,5cm geçecek kadar klorsuz su ekleyin, tuz ekleyin ve kaynayıncaya kadar yüksek ateşte pişirin. Kaynamaya başlayınca düşük ateşe alın ve fasulye yumuşayıncaya kadar pişirin. Tahmini kısık ateşte pişme süresi 2,5-3 saat.
Bir tarafta kişniş, soğan ve kırmızı biberinizi doğrayın. Geniş bir tavaya yağ döküp orta ateşte 2dakika ısınmasını bekleyin ve sonra bu malzemeleri ekleyin ve 2 dakika daha pişirin. Sonra tavuk suyu ya da normal suyu ekleyin, pirinci ekleyin ve ağzını kapatın, kaynayınca düşük ateşe alıp pirincin yumuşaması için 20-35 dakika pişirin. Bu tarif aynı zamanda Kosta Rika’nın meşhur yemeği Tico pilav için de kullanılabilir.
Pirinç ve Fasulyeler bu şekilde piştikten sonra dilerseniz porsiyonlara ayırıp buzlukta saklayabilirsiniz.
Siyah fasulyenin haşlama suyundan bir bardak kadar ayırmayı unutmayın. Bu aynı zamanda pilava da rengini ve lezzetini veren sudur.
Kahvaltıda yemek için daha önce hazırladığınız siyah fasulye, kıyılmış soğan, kırmızı biber ve kişnişi bir tavaya bitkisel yağ koyup birkaç dakika soteleyin. Piştikten sonra üzerini taze kişniş yapraklarıyla süsleyerek servis edin.
Tabi tabağın yanında kızartılmış yumurta eklerseniz daha geleneksel bir kahvaltı tabağı hazırlamış olursunuz. Afiyet şifa olsun.
