Dünya’nın diğer tüm bölgelerine göre Okinawa’da yaşayanların 100 yıl yaşama ihtimali üç kat daha fazla. Kanser, alzheimer gibi hastalıklara yakalanma oranları ise yarı yarıya daha düşük.
Bunun sebebini anlamak için Okinawa’ya özgün içlerinde tofu çorbası, havuç salatası, haşlanmış eğrelti otundan yapılan otani watari ve wokta kızartılmış papaya bulunan 20’den fazla geleneksel yemek inceleniyor. Bu yemeklerin ortak özelliğinin, hepimizin severek tükettiği fast food gıdalara kıyasla, besleyici değerinin yüksek fakat kalorisinin düşük olduğu görülüyor.
Okinawa’da deniz yosunundan düzinelerce çeşitte yemek yapılıyor ve yerel halk deniz yosununa “sea vegatables” yani deniz sebzeleri diyor. Örneğin geleneksel tarifle hazırlanmış deniz yosunundan zengin bir “mozuku” kanseri önleyici, iltihapları giderici, kan şekerini düzenleyici ve damar sağlığını geliştirici faydalar sunuyor.
Daha ilginç olan ise geleneksel yemeklerinin önemli bir malzemesi olan deniz yosunundaki astaksantin adındaki bileşen bir gen ile ilişkilendiriliyor ve bu gen aktive olduğunda bağışıklık sistemindeki hücrelerin serbest radikaller ve iltihapları temizlemesini sağladığı görülüyor. Bildiğiniz gibi serbest radikaller ve iltihaplanma yaşa bağlı gelişen hastalıkların ana kaynağını oluşturuyor.
Geleneksel Okinawa yemeklerinin temel malzemelerinde biri ve günlük beslenmede temel protein kaynağı olan olan tofu yoğun kıvamıyla Japonya’da yapılan diğer tofuya göre daha çok peynire benziyor. Daha az sağlıklı protein kaynağı diyebileceğimiz et ve yumurta gibi gıdaların yerine tofu kullanılıyor. Geleneksel tofu arındırılmış deniz suyu ile hazırlanıyor. Bu nedenle Okinawa tofusu kalsiyum, magnezyum, çinko ve diğer minerallerden zengin. Ayrıca tofu bir fito östrojen türü olan genistein ve daidzein yani bizim bildiğimiz adı ile kanser hücrelerinin oluşumunu engelleyen ve kalp-damar sağlığına destek olan izoflavin içeriyor.
Klasik bir Okinawa yemeği olan “goya champuru”da ana malzeme olarak kızarmış tofu, beraberinde yarım daireler şeklinde kesilmiş dilimlerle taze goya (kudret narı) ya da acı kavun kullanılır. Goya A, C vitaminleri, folat ve vücut hücrelerini onaran güçlü antioksidanları barındırır. Kanseri önler böbrekleri ve hücre zarını koruyucu etkisi vardır. Serbest radikalleri adeta vücuttan süpürür. Zararlı bakteri suşu olan E.Coli’nin vücudumuzda tutunmasını engeller ayrıca kan şekerini düzenler. İlk denemde tadı bir avuç dolusu aspirini ağzınızda çiğniyormuşsunuz gibi sert fakat kolaylıkla alışabileceğiniz bir lezzeti var.
Okinawa’da insanların en çok tükettiği içeceklerden biri de zerdeçallı çay. Üzerinde yüzlerce araştırma yapılmış ve faydaları bilimsel olarak da onaylanmış olan zerdeçal; kanser, kalp-damar hastalıkları, unutkanlık dahil ilerleyen yaşla birlikte ortaya çıkan hastalıklara karşı vücudumuzun direncini artırıyor. Japonya genelinde olduğu gibi zerdeçal Okinawa’da ayrıca sağlık deposu sebze yemeklerinde aroma katması ve tadını zenginleştirmesi için kullanılan baharatlardan.
Okinawa’da hemen hemen tüm yemekler dashi ile yapılıyor yani palamut balığı stoğu ya da bir tür deniz yosunu olan ve besin değeri çok zengin olan sea kelp malzemelerinden oluşur. Sea kelp A, B1, B2, C, D, E vitaminleri kadar iyodin, magnezyum, çinko, demir, potasyum, bakır ve kalsiyum gibi zengin mineral kaynağıdır. Süte göre 10 kat daha fazla kalsiyum içeren doğal bir kaynaktır. İyodin’de metabolizmamızın düzenli çalışması bakımından kilit görevi olan elementlerden biridir. Kilo alma ya da vermede etkili olduğu gibi yaşlanma karşıtı ve hatta saçların uzamasını destekleme özelliği vardır.
Okinawa’dan geleneksel Goya Chanpuru için gerekli malzemeler:
1 adet goya (acı kavun)
1 yemek kaşığı tuz
1 kalıp tofu
100-200 gram kadar et
2-3 yumurta
1 yemek kaşığı susam yağı
1 yemek kaşığı dashi granülü (palamut balığı suyu stoğu veya sea kelp suyu stoğu)
2 yemek kaşığı şarap
1 yemek kaşığı soya sosu
1 adet palamut balığı
1 yemek kaşığı mayonez
Goya’yı dikey olacak şekilde ortadan ikiye bölün, bir kaşık yardımıyla çekirdeklerini ve içindeki beyaz renkteki etli kısmı çıkarın. Üzerine tuz serpin be beş dakika kadar bir kenarda bekletin.
Tofuyu yıkayın ve temiz bir bez üzerine alın ve kesme tahtasının üzerine alıp üzerine bir ağırlık koyup hem suyunu süzün hem de düz bir forma girmesini sağlayarak mikrodalgada 3-4 dakika ısıtın.
Sonra eti kuşbaşı şeklinde doğrayın.
Tavanızı ocağa koyun ve ateşi açın, ısınmış tavaya susam yağını dökün, üzerine tofuyu dökün ve suyunu çekip rengi kahverengileşinceye kadar pişirin. Sonra bir tabağa alıp bekletin.
Doğradığınız goya dilimlerini yıkayın ve tavaya dökün üzerinde doğranmış eti ekleyin ve tamamen pişince tabağa alıp kenarda beklettiğiniz tofuyu ekleyin. Dashi granülünü veya palamut balığı suyu stoğunu ekleyin, soya sosunu ve yemek şarabını ekleyin ve güzelce karıştırın.
Ayrı bir kapta yumurtaları çırpın ve bir tutam tuz atın ve diğer malzemelerin pişmekte olduğu tavaya dökün.
Yumurta da piştikten sonra geleneksel goya chanpuru’nuz hazır servis ederken bir miktar daha soya sosu ekleyebilirsiniz. Servis tabağına palamut balığı dilimleri, yeşillikler ve biraz mayonez ekleyin. Afiyet olsun.
İpucu: Goya’nın bitter tadını biraz yumuşatmak isterseniz tavada pişirmeden önce 30sn kadar suda bekletin. İkinci bir yöntem ise bir miktar istiridye sosu ile bu bitter tadı engelleyebilirsiniz.
