Son dönemlerin en popüler diyetlerinden biri olan Flexitarian Diyeti bugün merceğimiz altına alıyoruz. Flexitarian diyet en basit tanımıyla et ve diğer hayvansal içerikli besinlerin tüketimine bir miktarda ılımlı yaklaşırken yüksek miktarda bitkisel kaynaklı besinlerin tüketimini destekleyen diyet modelidir. Vegan ve vejetaryen diyetlere oranla çok daha esnek yanlarının olması ile aynı zamanda yarı vejetaryen diyet olarak da adlandırılmaktadır.
Diyetisyen Dawn Jackson Blatner tarafından bireylerin hayvansal kaynaklı besinleri daha ılımlı ve vejetaryen kaynaklı besinleri daha çok tüketimine yönlendirilmesi amacıyla Flexitarian Diyet modeli oluşturulmuştur.
Et, balık, yumurta ve süt ürünleri gibi hayvansal besinleri tamamen sınırlayan vejetaryenler ve bunların hiçbirini tüketmeyen veganlar arasında olan Flexitarian bireyler günlük beslenmelerinde belli başlı noktalara dikkat etmeli ve bununla birlikte yaşam tarzlarını da değiştirmelidirler. Her iki gruptan çok daha farklı olan bu beslenme modeli aynı zamanda bireylere beslenmede kolaylık da sağlayabilmektedir. Bu açıdan psikolojik olarak da çok daha ılımlı bir diyet modeli olarak görülebilmektedir.
Flexitarian Diyet İlkeleri
Bir diyet modelinden ziyade bir yaşam tarzı olarak da değerlendirebileceğimiz Flexitarian Diyet, çok katı olmayan bazı ilkelerden meydana gelmektedir. Bu diyet ilkeleri aşağıda sıralanmıştır.
• Daha çok sebze, meyve ve tam tahılların tüketildiği bir beslenmeyi desteklemektedir,
• Proteinleri hayvansal besinler yerine bitkisel besinlerden almayı önermektedir,
• Şeker ve tatlıların sınırlanmasına dikkat çekmektedir,
• En az işlenmiş ve en doğal besinlerin tüketilmesini desteklemektedir,
• Kalori hesabı yapılmasını ön planda tutmamaktadır,
• Çok katı olmamakla birlikte zaman zaman et ve hayvan ürünlerini birleştirebilmektedir.
Ne kadar tüketildiğinden ziyade ne tüketildiğini odak noktasına alan Flexitarian Diyet bireyleri daha sağlıklı beslenmeye yönlendirmeyi amaçlamaktadır.
Flexitarian Diyetin Sağlığa Faydaları
Bu diyet modeli sağlık için birçok fayda sunmakta ve iyi sağlık alışkanlıkları edinilmesini sağlamaktadır. Bu noktada vejetaryen ve vegan diyetin sağlığa olan faydalarına yönelik bilgileri de gözden geçirmek gerekiyor çünkü Flexitarian Diyet ile paralellik gösteriyor.
Flexitarian Diyet’in sağlık faydalarına göz atıldığında kalp sağlığı için yararları ilk sırada yer almaktadır. Bu yararları büyük oranda lif açısından zengin bir içeriği desteklemesinden ileri gelmektedir. Aynı zamanda kan basıncını azaltabilme etkisi ve kolesterolü azaltmadaki rolü de kalp sağlığına olan faydalarını destekliyor.
Zayıflamaya yardımcı etkisi de Flexitarian Diyet’in sağlık yararları arasında yer almaktadır. Obezitenin önemli bir halk sağlığı sorunu haline geldiği günümüzde zayıflamak ya da zayıflayabilmek de önemli bir başarı haline gelmiş durumda. Dolayısıyla bitkisel olarak daha yoğun beslemek de zayıflamaya etkisinden dolayı bu diyette oldukça etkin rol oynuyor.
Bir diğer küresel sağlık sorunlarından biri olan Tip-2 Diyabet de Flexitarian Diyet’le daha kolay kontrol altına alınabiliyor. Bunun yanı sıra kansere yakalanma olasılığını düşürmesi gibi etkileri de bu diyet modelinin diğer sağlık faydaları arasında yerini almaktadır.
Flexitarian Diyetin Olumsuz Yönleri
Hayvansal ürünleri daha az tüketiyor olmak sağlık açısından her ne kadar bazı faydalar getirse de bir takım olumsuz durumlar da meydana getirebilmektedir. Bunlardan başlıcaları arasında bazı vitamin ve minerallerin eksikliklerinin meydana gelebilmesi yer almaktadır. Özellikle B12 vitamini, çinko, demir, kalsiyum ve omega-3 yağ asitleri vücutta eksiklikleri görülebilecek vitamin ve minerallerdendir. Ancak bu eksikliklerin oluşmaması adına erken fark edilmesi ve bu aşamada da rutin sağlık kontrollerinin yapılması büyük önem taşımaktadır. Bu sayede kan bulguları ile bu eksiklikler tespit edilebilmektedir ve ona göre gerekli durumlarda gıda takviyesi alınabilmektedir.
Flexitarian Diyette Tüketilebilecek Besinler
Protein grubundan soya fasulyesi, mercimek ve baklagiller bu diyette tavsiye edilmektedir. Nişasta olmayan sebzeler arasında yer alan yeşillikler, yeşil fasulye, havuç, karnabahar, brüksel lahanası ve biber de bu diyetin bir parçasıdır. Bunun yanında kış kabağı, bezelye, tatlı patates ve mıdır nişastalı sebzeler arasında yer almaktadır. Kepekli tahıllar, kabuklu yemiş, tohum ve sağlıklı yağlar, baharat ve otlar, çeşitli içecekler Flexitarian Diyet’te tüketilebilmektedir. Şekersiz badem sütü, hindistan cevizi, soya sütü ve kenevir diyetin en sık tüketilen bitki bazlı süt alternatifleri arasında yer almaktadır.
Diyetin daha az tüketilen besin grubundan olan hayvansal besinlerden yumurta, kümes hayvanları, balık, merada yetişen hayvanlardan seçilmiş et, organik hayvanların organik sütü aralarından seçilerek tüketilmelidir.
Tüketilebilecek besinlerin yanında bu diyette yasaklanmış olan bazı besinler de yer almaktadır. İşlenmiş etler, rafine edilmiş karbonhidratlar, şeker ve tatlılar, fast food yiyecekler Flexitarian Diyeti’nde tüketilmemesi gereken besinlerindendir.
Sonuçta diyebiliriz ki yarı-vejetaryen Flexitarian Diyeti minimum işlenmiş gıdaların yer aldığı, sağlıklı bitki bazlı bir beslenmenin benimsendiği, hayvansal gıdaların minimalize edildiği bir beslenme modelini kapsamaktadır. Çeşitli hastalıkların önlenmesinde ve tedavisinde etkin rol oynayabileceği gibi olumsuz risklerin oluşmaması için de dikkatli şekilde uygulanması gerekmektedir.
