Günümüzde beslenme alanının önemi gittikçe artmaya başladı. Beslenmeye olan ilginin ve verilen önemin artması ise beraberinde farklı beslenme yaklaşımlarının ortaya çıkmasını veya var olan bazı yaklaşımların daha da güncel hale gelmesini sağladı. İşte bu yaklaşımlardan biri olan mindful beslenme de bugün merceğimiz altında.
Bir diyet programı olmayan mindful beslenme aslında bireylerin ne yediğinden çok nasıl yediğine odaklanan bir beslenme yaklaşımı. Farkında olarak veya olmayarak yediğimiz, vücudumuza aldığımız besinleri daha farkında ve bilinçli bir şekilde yemeye bizleri yönlendirmeyi amaçlamaktadır. Farkında olmadan yemek çoğunlukla üzgün veya stresli olduğumuz zamanlarda aşırı yemeyi düşündürebilir. Ya da televizyon karşısında saatlerce düşünmeden atıştırmak da farkında olmadan yaptığımız bir davranıştır. Mindful yeme uygulamaları ise davranış, düşünce, duygu ve motivasyonları harekete geçirerek doğru ve bilinçli beslenmeyi yaşamımıza entegre edebilmeyi amaçlamaktadır.
Mindfulness Nedir?
Bilinçli farkındalık anlamına gelen bu kavram şimdiki an içinde gerçekleşen olaylara dikkat etmeyi, bu dikkatin niteliğini fark etmeyi ve fark edilen bu durumları acele etmeden kabul etmeyi ilke edinmektedir. Yani beslenme ile bağdaşlaştıracak olursak besinlerle olan ilişkimizi yemek yerken farkında olmadığımız otomatik ve bilinçsiz süreci fark etmemizi sağlamaktır.
Mindful beslenme yalnızca o anki yemek yeme eğilimi üzerinde değil, aynı zamanda nasıl görünmemiz, ne giymemiz, kaç kilo olmamız gerektiği gibi konularda da olabilecek yargılarımızı en aza indirmeyi amaçlamaktadır. Kendimize yaptığımız acımasız eleştiriler ve yargılar bizi yaralayabilir, günlük rutinimizi ve hayatımızı olumsuz etkileyebilir. İşte bu durumu her gün gerçekleştirdiğimiz bir eylem olan beslenme ile etkileşime soktuğumuzda yaşayabileceğimiz bu olumsuz süreçlerin birçoğunun önüne geçebilmeyi de sağlayabiliriz.
Mindful Beslenme Alışkanlıkları
Bedenimiz de zihnimiz de bizlere sağlıklı ve akıllı seçimler yapmamız hususunda belli sinyaller göndermektedir. Bu sinyallerin farkında varabilmek de mindful beslenmenin Temeltaşlarından birini oluşturmaktadır. Bunun için yemek yemeye başlamak ve yemek yeme sürecini tamamlamak için bedensel açlık ve tokluk sinyallerini doğru algılamamız gerekmektedir. Doygunluk sinyalinin yemek yedikten yirmi dakika kadar sonra beyne gidiyor olduğunu bilmek bu aşamada önemlidir. Sürecin 20 dakika kadar gecikmesinin nedeni ise aşırı yemektir ve bu durumu engellemek adına beden ile zihnin bağlantı kurmasına izin vermek gerekir. Sinyalleri algılamak için yavaşlamak, gerekenden fazlasını yememek adına önemli bir adımdır. Bununla birlikte yavaşlamak için oturarak yemek, lokmaları yavaşça çiğnemek, lokmalar arasında çatal-kaşığı masaya bırakıp dinlenmek ve kaşık yerine daha çok çatal kullanmak da yardımcı birtakım yöntemler arasında yer almaktadır.
Bedensel İhtiyaçlara ve Duygusal Açlığa Karşılık Vermek
Bedensel sinyalleri dinlemenin ne derece önemli ve etkili olduğundan bahsettik. Peki duygu ve düşüncelerimizin yeme alışkanlığımızı olumsuz etkilemesini nasıl açıklayabiliriz? Üzüntü, stres, sevinç, yalnızlık, hayal kırıklığı gibi çeşitli duygusal durumlar beslenme alışkanlıklarımızı etkiler. Bu tür duygusal sinyallere olan tepkilerimizi ise iyice gözlemleyip beslenmemize etki etmemesini sağlamak önemlidir. Duygularımızın temelinde var olan ana his üzerine yoğunlaştığımızda ve olaylara yoğunlaştığımızda beslenmeyi yavaş yavaş geri plana atmaya başlayabilir ve bu sayede bu tepkilerimizin olumsuz yeme alışkanlıklarına sebep olmasına da izin vermeyiz.
Bu aşamada mindfulness uygulamaları bizlere açlık sinyallerimizi doğru değerlendirmemiz için bedenimiz odaklanmamızı öğretir. Çünkü asıl olan bedenimizin bize en iyi şekilde gerçek ihtiyaçlarımızı söylüyor olduğudur.
Mindful Beslenme için Doğru Ortamı Oluşturmak
Tek başımıza ve rastgele zamanlarda yemek yemek bizi duygusal yemeye itmektedir. Dolayısıyla bunlardan kaçınmayı ve belli zamanlarda belli kişiler ve yerlerde yemek yemeyi bize mindful beslenme öğretmektedir. Mindful beslenme yemek yenen yer ve saatlerin belli olmasının duygu durumunu ve uyku düzenini düzene sokarak daha sağlıklı bir yaşam ve beslenme alışkanlığına bizleri yönlendirmektedir. Diğer insanlarla yemek yemek bunların yanında hem yerken yavaşlamamızı hem de besinlerden daha fazla zevk almamızı da sağlamaktadır. Bu esnada dikkat dağıtıcı ve bilinçsiz yemeye sebep olucu telefon ve televizyon gibi faktörler de ortadan kalkmaktadır.
Mindful Beslenme
Besinleri 5 duyu ile algılayabilmeyi ifade eden bir kavramdır. Yediğimiz bir yiyeceğin kokusunu bilmek ya da rengini fark etmek gibi durumlar bu kavram içerisinde yer almaktadır. Bu sayede bedenimizle kurduğumuz açlık ve tokluk sinyalleri çok daha iyi anlaşılmış olur ve daha sağlıklı, faydalı ve ihtiyacımız kadar olan besini tüketmiş oluruz.
Yemek yedikten sonra yediğimizin bizim için gereğinden fazla veya az, sağlıksız, yanlış zamanda tüketilmiş olması gibi durumlarda yaşadığımız suçluluk duygularıyla da baş edebilmiş oluruz. Bunların aksine daha sağlıklı ve doğru tutumlar sergilemiş oluruz. Bu doğrultuda bedenimizle barışık olduğumuzdan kendimize ulaşamayacağımız hedefler koymamış, yaşadığımız olumsuz duygularla yeme eylemini birleştirmiş olmayız.
Neden Mindful Beslenme?
Mindful beslenme bireylerin yalnızca bedenini değil ruhunu da beslenmektedir. Bununla birlikte kilo kontrolünü de sağlayarak aslında diyet kavramının korkulmaması gereken, aksine insanın ihtiyaçlarına yönelik uygulandığında çok faydalı olduğunun anlaşılmasını sağlamaktadır. Bu sayede toplumda alışılagelmiş olumsuz beslenme örüntülerinden kurtulma şansı da sunmaktadır. Bu beslenme alışkanlığını uyguladıkça ve pratikler yaptıkça kolay ve eğlenceli olduğu da görülmektedir. Beraberinde getirdiği beden ve ruh farkındalığı da gündelik hayatta bizleri daha zinde ve sağlıklı tutmayı sağlamaktadır.
