AMERİKA’NIN GURURU MILKSHAKE’İN TARİHİ

Siyah beyazken bile ağız sulandıran bir bardak neşe olan milkshake’in tarihini hiç düşündünüz mü? Genelde gündelik hayatta karşımıza çok sık çıkan şeylerin tarihini merak etmeyiz. Merakımız en fazla “yahu şunu icat eden ne kadar da güzel düşünüp de bunu bulmuş”tan öteye gitmez çoğunlukla. Her içtiğinizde yüzünüze gülümseme koyan milkshake’in tarihini merak ettiyseniz ya da biriyle milkshake içerken bir muhabbet arıyorsanız buyurun size tepe tepe tarih. Afiyet olsun.

Milkshake terimi Amerikan mutfağında ilk olarak 1880’li yılların başında duyuluyor. 1885 yılındaki bir basıma göre bir çeşit eggnog [eggnog (yumurtalı süt): çırpılmış yumurtayla süt ve şekerden yapılan içecek; buna viski katarak elde edilen içki.] olarak geçiyor. 1900’lü yılların başında ise milkshake deyince Amerika kıtasında çikolata, çilek veya vanilya şurubuyla yapılan sağlıklı bir karışım tanımı geliyordu akıllara. Yine aynı zamanlarda Amerikalılar milkshake’lerinde farklı tatlar aramaya başlamışlardı ve içine dondurma koyarak tüketmeye başlamışlardı. 1930’lu yılların başında Malt Shop adı verilen dönemin popüler kafelerinin en çok rağbet gören içeceği olmuştur milkshake.

Daha sonra tarifin gelişimi açısından eggnog tarzı, dondurma ve malt bazlı tarifler birbirleriyle etkileşip yeni tarifleri doğurmuşlardır. Elektrikli el blender’ları o kadar yaygın olmadığından daha çok kavanoz tipi çırpıcıların (shaker) içinde çalkalanarak yapılmasından adını alıyor milkshake. Anadolu’daki yayıkla temelde aynı prensibe sahipler.

Buz parçacıkları veya dondurmayla, süt ve çeşitli aromalı şurupların shaker’ların içinde homojen bir kıvam alana kadar çırpıldıktan sonra ortaya çıkan içeceğin adıdır milkshake.

Endüstriyel Milkshake Üretimi Nasıl Başladı?

1930’lu yıllardan sonra otomatik blender’ların ve buzdolaplarının yaygınlaşmasıyla beraber milkshake endüstriyel üretimin içine de girdi. 1936 yılında Earl Prince isimli girişimci 5 mikserli ve 5 farklı milkshake’i aynı anda üretebilen milkshake makinesi yapıyor. Böylelikle milkshake satan dükkânlar seri üretime geçebilir hale geliyor.

Ancak milkshake tarifinin bugün bilinen yaratıcısı, Walgreens marketler zincirinin bir çalışanı olan Ivar “Pop” Coulson olarak tahmin ediliyor. Süt tozuyla yapılan klasik karışıma iki kepçe de dondurma koyan Coulson, marketinin en çok satılan ürününü yaratıyordu. Ancak ilk pipetin 1937 yılında icat edilip patentinin alındığı düşünülecek olursa, bildiğimiz pipetle milkshake içme imajı daha sonralara dayanıyor. Pipet yaygınlaşana kadar vazo tipli, V şekilli bardaklarda, kaşık yardımıyla tüketiliyordu.

1950’lerde ise milkshake’ler Amerika’nın birçok yerinde farklı tarifler ve farklı isimlerle anılıyordu. Frosted, velvet, frappe, cabinet gibi çeşitli isimleri olan milkshake’in o dönemki en büyük özelliği ise son derece yoğun kıvamlı olmasıydı. Hatta Maraş dondurmacılarının yaptığı gösteriler gibi milkshake yapan ve servis edenler, milkshake’lerinin kalitesini kanıtlamak için bardakları baş aşağı çevirip gösteri yaparlardı.

Mikser mi, Shaker mı?

Günümüzde ise milkshake tarifi oldukça kolay olsa da hala iki ana ekol var: mikserciler ve çalkalayanlar, başka bir deyişle shaker’cılar. Milkshake herhangi bir aromalı dondurmadan yapılabilir hatta günümüzde buz dondurma olan sorbe dondurmalarla da yapılmaktadır. Ancak orijinal tarifte vanilyalı dondurma kullanılır.

Günümüzde dondurma yerine yoğurt, çiğ sütten yapılmış lor gibi peynirler ve taze meyveler de kullanılmaktadır. Milkshake’i frozen’dan ayıran en büyük özelliği ise sütün kullanımı ve meyveyi eklerken sütün hazırlanışıdır.

Çabuk bir milkshake tarifi için mikserinizin içine sevdiğiniz dondurmadan iki kepçe koyun, sonra iki bardak süt ekleyin. Zevkinize göre kararında likörler ya da viski de kullanabilirsiniz. Daha sonra ise istediğiniz diğer şeyleri, damla çikolata, karamel sosu, çikolata sosu vesaire gibi şeyleri ekleyebilirsiniz. En sonunda da sütten çırparak elde ettiğiniz kremayı üstüne koyun.

Bu kadar yoğun kalorili olmasına karşın Amerikan Ulusal Tarım Araştırmaları Merkezi (US Agricultural Research Service – ARS), 2006 yılında okullarda daha sağlıklı milkshake satılabilmesi için az yağlı sütten yapılan az şekerli bir milkshake tarifi sundu.

Bu mutluluk kaynağının aynı zamanda yoğun kalori taşıdığını da unutmadan kendi evinizde sağlıklı milkshakeler yapmanızı her mevsim öneririz. Temel tarifinin dondurma, süt ve birkaç parça çikolatadan oluştuğunu düşünürsek ve günümüzdeki her şeyi en büyük seçim alıp her şeyden bol koydurma hastalığından uzak durursak dengeli bir ara öğün olarak da milkshake düşünülebilir.