Plantain veya plantin, biyolojik adıyla “musa paradisiaca”, muz ailesine (Musaceae) mensup bir bitkidir. 1;5 ila 3 metre uzunluğunda ve yaklaşık 0,5 m genişliğindeki spiral şeklindeki yaprakları tarafından oluşturulmuş konik bir gövdeye sahip, toplamda 3 – 10 metre arası uzunlukta bir bitkidir. Yeşil renkli olan bu meyve, tipik bir muzdan daha büyüktür. Plantainlerin nasıl yendiğinden bahsedecek olursak, muzdan daha fazla nişasta içerir ve çiğ olarak tüketilmez.
Plantain, olgunlaşmadan önce maksimum nişasta içerdiğinden, genellikle, Hindistan cevizi suyu veya şeker gibi tatlandırıcılarla pişirilerek tüketilir. Kurutulup öğütülerek un haline getirilip de kullanılabilir. Doğu Afrika’nın bazı bölgelerinde, özellikle Orta ve Doğu Uganda ve Tanzanya’da (eski adıyla Tanganyika) ve özellikle de Chagga halkının yaşadığı bölgede, temel gıdalardandır ve biranın ana maddesidir. Bitkinin “Horn Plantain ve Fransız Plantain” olarak iki türü bulunur ve Güneydoğu Asya kökenli olduğu düşünülmektedir. Her iki tip Hindistan, Afrika, Mısır ve Amerika’nın tropikal bölgelerinde yetiştirilebilir. Fransız plantainleri, Endonezya‘da ve Pasifik adalarında da görülmektedir.
Plantain neye iyi gelir?
Plantainler, kompleks karbonhidratlar, vitaminler ve mineraller açısından zengin kaynaklardır ve kolayca sindirilebilir. Temel gıda olarak, yüzyıllardır milyonlarca insanın ana yemeği olmuştur. Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı’na (USDA) göre, bir fincan dilimlenmiş muz 148 kalori bir adet plantain yaklaşık 179 kalori içermektedir. Lifli yapıya sahip olması özellikle önemlidir çünkü bağırsakların çalışmasını düzenler. Divertiküler hastalık olarak bilinen kalın bağırsakta hemoroit ve küçük keselerin oluşma riskini de azaltabilir. Karbonhidratlar, çoğu insanın düşündüğü gibi kilo kontrolü için başa çıkılmaz bir tehlike değildir. Plantainlerde bulunan lif ve nişasta, kompleks karbonhidratlara girer. Kompleks karbonhidratlar işlenmiş gıdalarda bulunan basit karbonhidratlara göre daha az işlenir ve daha yavaş sindirilir. Bu da daha fazla doygunluk hissi sağlar. Ayrıca plantainler, tavsiye edilen günlük C vitamini miktarının yaklaşık yüzde 32’sini içerir. Bu vitamin bir antioksidan görevi görür ve bağışıklık sisteminizi geliştirmeye yardımcı olur.
Plantain nasıl tüketilir?
Plantainleri, Afrika dolaylarına gittiğiniz zaman, bir restoranda garnitür olarak veya kızartılmış bulabilirsiniz. Genellikle plantaini kullanarak yemek yaptığınızda, onu nişastalı bir sebze veya patateslerin yerine koyabilirsiniz. Dokusu ve yumuşak tadı, özellikle ızgara yapıldığında gerçekten patatese çok benzemektedir. Etli ve/veya vejetaryen dostu bir güvecin içine koyabilir ya da balıkla beraber ızgarada pişirebilirsiniz.
Tüm bunlarla birlikte gün geçtikçe plantainlerin, yemeklerin içine girmesiyle tarif sayısı da artıyor. İşte sizler için derlediğimiz, plantainlerin işin içinde olduğu birkaç tarif.
PLANTAIN PANKEKLERİ
MALZEMELER
- 6 adet yumuşak plantain
- 1+1/2 bardak mısır unu
- 1 bardak ayran
- 1/2 bardak un
- 4 yemek kaşığı tuzsuz tereyağı
- 3 taze soğan
- 1 küçük tatlı soğan
- 3 yemek kaşığı taze zencefil
- 2 çay kaşığı kaya tuzu
- Kanola yağı
Yapılışı
Büyük bir kâsede plantainleri iyice ezin. Soğanları dilimleyin. Mısır unu, ayran, un, tereyağı, yeşil soğan, tatlısoğan, zencefil, ve tuzu plantainlere ekleyerek iyice karıştırın. Kâsenin kapağını kapatın ve 30 dakika dinlendirin. Bir borcamın üzerine kâğıt havlu serin. Orta – yüksek sıcaklıkta büyük bir yapışmaz ızgara veya tavayı kanola yağı ile fırçalayın. Bir küçük kepçeyle plantainleri yuvarlak şekillerde tavaya koyun. Krepleri altın kahverengi olana kadar, her tarafını yaklaşık 3 dakika pişirin. Pişenleri borcama aktarın. Sıcak servis yapın. Afiyet olsun.
SOTELENMİŞ PLANTAIN
MALZEMELER
- 2 yemek kaşığı tereyağı
- 2 yemek kaşığı kanola yağı
- 2 adet plantain
Yapılışı
Plantainleri önce ikiye bölün, her iki parçayı uzunlamasına kesin. Büyük bir tavaya yağları ekleyin. Kızınca plantain dilimlerini dizin ve iyice kahverengileşene kadar kızartın. Kızarmış plantainler, çataldan geçtiğinde et gibi bir dokuda olmalı. Arzuya göre yanında bir sosla, sıcak olarak servis yapabilirsiniz. Afiyet olsun.
PLANTAIN KEKİ
MALZEMELER
- 2 büyük plantain
- 1 çay kaşığı kabartma tozu
- 1 çay kaşığı karbonat
- ½ çay kaşığı tuz
- 2 bardak elenmiş un
- 8 çorba kaşığı tuzsuz tereyağı
- 3/4 fincan ve 2 yemek kaşığı toz şeker
- 1/3 fincan yoğurt veya ekşi krema
- 2 büyük yumurta
- 1 tatlı kaşığı rendelenmiş Hindistan cevizi
- 1 çorba kaşığı rendelenmiş limon
- 1/4 bardak süt
Yapılışı
Fırını önceden 160 °C ‘ye ısıtın. Bir kek kabını yağlayın ve bir kenara koyun. Plantainleri bir mutfak robotu içinde püre olana kadar karıştırın. Kenara koyun. Bir kâsenin içinde, tuz, kabartma tozu ve karbonatı birleştirin, onu da kenara koyun. 3 – 4 dakika boyunca tereyağı ve şekeri iyice yumuşayana kadar yüksek bir hızla karıştırın. Sonra yoğurt ekleyerek bir dakika daha karıştırın. Yumurtaları küçük bir kâsede çırpın, daha sonra plantain püresine ekleyin, birleştirene kadar karıştırın. Unlu karışımı da püreye ekleyin ve sonra tüm malzemeleri püreyle beraber karıştırın. Tüm malzemeler iyice birbirine karışmış olmalı. Yağlanmış kek kabına hamuru dökün. 45 – 50 dakika kadar fırında pişirin. Dilimleyerek, ılık servis yapın. Afiyet olsun.
KIRMIZI GÜVEÇ
MALZEMELER
Baharat karışımı için
- 2 çorba kaşığı toz zencefil
- 1 çorba kaşığı tarçın
- 1 çorba kaşığı Hindistan cevizi
- 1 çorba kaşığı acı biber
- ½ yemek kaşığı karanfil
Güveç için
- 75 ml bitkisel yağ
- 200 g kuru fasulye
- 2 kırmızı soğan
- 2,5 cm taze kök zencefil, ince rendelenmiş
- ½ yemek kaşığı kurutulmuş pul biber
- ½ çay kaşığı köri tozu
- 1 x 400g doğranmış konserve domates
- Kabaca doğranmış 4 çeri domates
- 1 çorba kaşığı domates püresi
- 1 çay kaşığı deniz tuzu
- ½ çay kaşığı öğütülmüş karabiber
Baharatlı plantain için
- Yukarıdaki kuru baharat karışımı
- Rendelenmiş 1 küçük kırmızı soğan
- 5 cm taze kök zencefil, rendelenmiş
- Bir tutam tuz
- Kızartma için bitkisel yağ
- 4 – 6 olgun plantain, soyulmuş ve cips şeklinde kesilmiş
- Avuç dolusu kavrulmuş fıstık
Yapılışı
Kuru baharat karışımı için malzemeleri bir kavanozda karıştırın ve bir kenara koyun. Kuru fasulye kullanıyorsanız, büyük bir tencereye su koyup fasulyeleri 1 saat pişene kadar kaynatın, ardından suyunu süzün. Düşük orta ateşte yağı büyük bir tencerede ısıtın. Soğan, zencefil, kırmızı biberi ekleyin. Soğan yarı saydam olana kadar pişirin. Köri ve acı baharatları ekleyin ve iyice karıştırın. Domatesleri, tuz ve karabiberi ekleyin ve 45 – 60 dakika pişirin. Fasulyeyi ekleyin, ısıyı azaltın ve 30 dakika pişirin, arada sırada karıştırmayı unutmayın. Baharatlı plantain için kuru baharat karışımını bir kâsede soğan, zencefil, tuz ve 2 çorba kaşığı yağ ile karıştırın. Plantainleri bu baharat karışımına bulayarak en az 20 dakika bekletin. Derin yağlı bir fritözü 180 °C’ye ısıtın. Plantain cipsleri yüzeye çıkana kadar ve hatta altın rengi olana kadar kızartın. Delikli bir kaşıkla çıkarın ve kâğıt havlı üzerine boşaltın. Servis yapmak için, güveci büyük kâselere koyun ve yanına plantainleri ekleyin. Hepsinin üzerine kabaca ezdiğiniz fıstığı serperek servis yapın.
