Adını belki de önce cipslerle birlikte duyduk, o rengarenk poşetlerin içerisinden çıkan çeşit çeşit soslara cipslerimizi daldırıp daldırıp yemeyi çok sevdik. Oysa dip sosun kullanım alanları sadece cipslerle sınırlı değil. Kimi zaman basit yemeklerin kurtarıcısı, kimi zaman afili isimleriyle havalı yemeklerin başrol oyuncusu dip soslar hem hazırlanmasının pratikliğiyle hem de malzeme çeşitliliğiyle sofralarımızı renklendirmeye her daim devam edeceğe benziyor.
Avokadolu Dip Sos
Son zamanların yükselen yıldızı avokadoya neredeyse tüm yemeklerde rastlamamız mümkün. Çok sağlıklı bir besin olan avokado artık sadece bir meyve olmaktan çıkıp salatalardan sandviçlere kadar mutfağımızın hemen her köşesini ele geçirmiş durumda. Hal böyleyken avokadoyu küçük bir kavanoza koyup dip sos olarak tüketmemek olmazdı.
Gerekli Malzemeler
- 2 büyük boy avokado
- 2 tatlı kaşığı süzme yoğurt
- 1 limon
- 2 yemek kaşığı zeytinyağı
- 2 dal taze soğan
- Tuz, karabiber
Sosumuzu yapmaya taze soğanlarımızı yıkayıp ince ince doğramakla başlıyoruz. Daha sonra avokadoları ikiye böldükten sonra bir tatlı kaşığı yardımıyla yumuşak kısımlarını kazıyarak çıkartıyoruz. Çatalla ezerek püre haline getirdiğimiz avokadoların içine 1 tatlı kaşığı kadar limon suyunu, zeytinyağını, süzme yoğurdu ve doğradığımız soğanları ekliyoruz. Eğer sarımsağın avokadoya daha çok yakışacağını düşünüyorsanız, taze soğan yerine ezip püre haline getirdiğiniz iki diş sarımsağı da kullanabilirsiniz. Son olarak tuz ve karabiberle tatlandırdığınız sosunuzu, bandırılmak üzere direkt olarak kaselere ya da buzdolabında saklamak üzere cam bir kavanoza doldurabilirsiniz.
Ton Balıklı Dip Sos
Balık sofralarında garnitür ya da leziz kanepeler. Ton balığı seviyorsanız bu dip sosla yapabileceklerinizin sınırı yok.
Gerekli Malzemeler
- 2 kutu konserve ton balığı
- 4 çorba kaşığı kapari
- 1 limon
- 4 çorba kaşığı mayonez
- 5-6 dal dereotu
Ton balığı konservelerinin yağını iyice süzdükten sonra bir kapa alıp çatal yardımıyla iyice eziyoruz. Üzerine 1 tatlı kaşığı limon suyunu, ince ince kıyılmış dereotunu, mayonezi ve kapariyi ekliyoruz. Dilerseniz biraz tuz da ekleyebilirsiniz. Hazırladığınız sosu servis kasesine aldıktan sonra, masamızda güzel bir görüntü elde etmek için üzerini dereotuyla süslüyoruz.
Soğanlı Dip Sos
Evet hazırlaması çok pratik dedik ama biraz emek harcamanın da zararı olmaz. Üstelik soğan seviyorsanız, özellikle de karamelize soğana hiç hayır diyemiyorsanız bu sos birçok favori atıştırmalığınızın yerini almaya aday olacak.
Gerekli Malzemeler
- 3 orta boy kuru soğan
- 1 diş sarımsak
- 75 gram tereyağı
- 1 dal taze kekik
- Tuz, taze çekilmiş karabiber
- 1 tatlı kaşığı esmer şeker
- 300 gram süzme yoğurt
- 50 gram labne
- Yarım su bardağı kırmızı şarap (İsteğe bağlı)
Kuru soğanları ince ince, sarımsakları da piyazlık olarak doğrayarak işe başlıyoruz. Erittiğimiz tereyağının içine soğanları, sarımsakları, taze kekiği ve esmer şekeri kısık ateşte soteliyoruz. Burada tarifimize ara vererek soğan karamelize etmenin püf noktalarından bahsetmek istiyoruz. Öncelikle soğanı geniş tabanlı bir tavada ve kısık ateşte sotelemeniz önemli. Bir süre sonra soğanlar küçülerek sularını salacaktır, esmer şekeri tam da bu aşamada ekleyip tahta bir kaşıkla rengi kahverengiye dönene dek karıştırmalısınız. Dilerseniz sonrasında kırmızı şarap ya da balzamik sirke ekleyebilirsiniz. Soğanlarınız sarımsı kahverengi bir hal aldıysa istediğimiz kıvama gelmiş demektir.
Hazırladığımız soğanlar ılınırken, son olarak süzme yoğurdu ve labneyi bir kasede karıştırıp soğanlarla harmanlıyoruz. Sosumuz hazır. Yalnız bu sos fazla bekletmeye gelmez, aksi taktirde suyunu salabilir. Fırında çıtır çıtır hale getirdiğiniz yufka parçaları ya da patates kızarmasıyla birlikte hemen servis edebilirsiniz.
Chili Thai Sos
Kiminin damak tadına hiç uymaz ama seven de neredeyse onsuz sofraya oturmaz. Hem acı hem de tatlı-ekşi tadıyla insanı çarpan bir lezzete sahip olan bu dip sostan bir kavanozu her zaman buzdolabınızda hazır bulundurmanızı şiddetle öneririz.
Gerekli Malzemeler
- 3 chili biberi
- 5 diş sarımsak
- 2 yemek kaşığı mısır nişastası
- 1 su bardağı pirinç sirkesi
- 1 su bardağı toz şeker
- 1 yemek kaşığı ketçap
- 20 gram taze zencefil
- Tane karabiber
Pirinç sirkesini bir bardak suyla beraber sos tenceresine alıp yüksek ateşte pişiriyoruz. Kaynamaya başladığında içine soyulmuş ve rendelenmiş zencefili, doğranmış chili biberleri, sarımsak rendesini, ketçabı ve karabiberi ekliyoruz. Ocağın altını kısıp bir beş dakika da bu şekilde pişirmeye devam ediyoruz. Son olarak mısır nişastasını da ilave edip sürekli karıştırarak iki dakika daha ocakta tutuyoruz.
Bundan sonrası keyfinize kalmış; ister makarnalarla, ister çiğ sebzelerle kullanabileceğiniz 1 kavanoz tatlı ekşi sosunuzu buzdolabında saklamayı unutmayın.
Muhammara: Ya da Bildiğiniz İsmiyle Acuka
Muhammara asıl olarak Antakya yöresine özgü bir mezedir ancak benzer tarifleri birçok yörede farklı isimlerle kendisine yer bulmuştur. Aslında muhammaraya sos demek büyük bir haksızlık olur ama yine de bu listeye almadan edemedik çünkü ister sandviçinizin içinde, ister kahvaltıda bir dilim kızarmış ekmeğin üstünde; muhammara nereye girerse girsin her zaman sofranın başrol oyuncusu olmayı hak ediyor.
Gerekli Malzemeler
- 3/4 çay bardağı zeytinyağı
- 3 diş sarımsak
- 1 yemek kaşığı biber salçası
- 1 yemek kaşığı domates salçası
- 6 adet közlenmiş kırmızı biber
- Pul biber
- Kimyon
- 2 su bardağı ceviz içi
- 4-6 dilim bayat ekmek içi
- 3-4 yemek kaşığı nar ekşisi
- Karabiber, tuz
Kabukları soyularak çekirdekleri temizlenen kırmızı biberler rondoya alınır, üzerine ceviz ve bayat ekmek dışında kalan tüm malzemeler eklenerek püre haline gelene dek güzelce çekilir. Ceviz ve bayat ekmekler ayrıca rondodan geçirilerek yapılan püreyle karıştırılır.
