Kişniş, ılıman ve nemli bölgelerde yetişen havuç, kereviz ve maydanozun da bulunduğu 3.700 türe sahip apiaceae familyasından, yapraklı bir bitkidir. “Çin maydanozu” veya “aşotu” olarak da bilinen bu bitkinin özellikle taç yaprakları tıpkı maydanoz gibidir. Her ne kadar görünüşleri aynı olsa da bu iki bitki aromaları bakımından birbirinden çok ayrıdır. Kişniş, çok az kullanılsa dahi yemeğe keskin ve ekşimsi bir tat verir.
Kişnişin tarihine baktığımızda uzun zamandır insan mutfağının bir parçası olduğunu görmekteyiz. İsrail‘de, yaklaşık 6.000 yıl önce bir mağarada kurutulmuş kişnişin izleri bulunmuştur. Antik Mısır‘da da bulunmuş olan kalıntı, eski uygarlıklarda bile kullanımının yaygın olduğunu göstermektedir. 1670 yılında Kuzey Amerika İngiliz kolonilerine getirilen bitki, özellikle yerli halkın yetiştirdiği ilk baharatlardan olmuştur .Günümüzde ise kişnişin anavatanı Akdeniz ülkeleridir. Güneybatı Asya ve Kuzey Afrika’da da oldukça yaygın tarımı yapılmaktadır. Türkiye’de ise Isparta, Burdur ve Konya’da yetiştirilmektedir.
Kişniş; yapraklar, saplar ve yaprakların tohumu olarak baştan aşağı kullanılır. Taze kişniş bitkinin yapraklarını ifade ederken kurusu ise tohumları işaret etmektedir. Tohumları ister aroma için bütün şekilde pişirilir ister rendelenerek. Yaklaşık 4 gram kişniş 1 kalori olmakla birlikte yağ, karbonhidrat ve protein içermez fakat tohumunda bunları bulundurur. A, K ve C vitamini taşıyıcısıdır. Beta–karaton, beta–kripoksartin, lutein ve zeaksantin gibi antioksidanlar da bulundurur. Taşıdığı yüksek oranda antioksidandan dolayı kanseri önleyici özelliği bulunmuştur. Ayrıca kişniş, alternatif ağrı kesidicir. Göz hastalıklarını önler, cildi ultraviyole ışınlardan korur.
Böylesine harika bir bitkinin olduğu 5 tarifi sizler için derledik. Afiyet olsun.
KİŞNİŞLİ ZENCEFİLLİ HUMUS
MALZEMELER
- Yarım kilo nohut
- ½ fincan tahin
- 1 yemek kaşığı kıyılmış sarımsak
- 1 yemek kaşığı taze zencefil
- ¼ bardak taze kişniş
- ½ bardak limon suyu
- ¼ bardak su (tercihen nohutun piştiği su)
- ¼ bardak zeytinyağı
- 1 çay kaşığı kaya tuzu
Yapılışı
Nohutu bir gece önceden suda bekletin ve ertesi gün kaynatın. Kabuklarını ayıklayıp rondo kabına boşaltın. Tahini ekleyin ve karıştırmaya başlayın. Taze zencefili rendeleyin. Sırasıyla sarımsak, zencefil, kişnişi ekleyin. Limon suyu, tuz ve zeytinyağını da ekleyerek karıştırın. Suyu yavaş yavaş dökerek kıvamını ayarlayın. Humus pürüzsüz ve kremsi bir formda olmalı. Meze olarak ya da küçük pidelerle servis yapın. Afiyet olsun.
KİŞNİŞLİ HAVUÇ ÇORBASI
MALZEMELER
- 3 adet büyük havuç
- 1 adet büyük patates
- 1 tatlı kaşığı biber salçası
- 1 yemek kaşığı zeytinyağı
- 5 su bardağı sebze suyu
- 1 adet soğan
- 1 çay kaşığı kıyılmış sarımsak
- 1 yemek kaşığı doğranmış taze kişniş
Yapılışı
Ocağı orta derecede açarak büyük bir tencere içinde zeytinyağını ısıtın. İçine sarımsak,kişniş ve biber salçasını ekleyin. Soğanı doğrayıp bu tencerede soteleyin. Havuç ve patatesi doğrayıp tencenin içine atın. 5 dakika karıştırın ve sebze suyunu ilave edin. 30 ila 45 dakika, patates ve havuçlar yumuşayıncaya kadar pişirin. Bir el blenderi ile tamamen pürüzsüz olana kadar karıştırın. Sıcak servis yapın.
KİŞNİŞLİ TAVUK
MALZEMELER
- 4 adet kemiksiz ve derisiz tavuk göğsü
- ¼ bardak limon suyu
- ½ fincan taze kişniş
- 6 diş sarımsak
- 1 yemek kaşığı bal
- 1 yemek kaşığı zeytinyağı
- ½ çay kaşığı tuz
- ½ çay kaşığı biber
Yapılışı
Tavuk göğüslerini istediğiniz kalınlıkta kesin ve hepsini bir borcama dizin. Taze kişnişi ve sarımsakları doğrayın. Küçük bir kapta limon suyu, kişniş, sarımsak, bal, zeytinyağı, tuz ve karabiberi karıştırın. Tüm karışımı tavukların üzerine dökerek her yerine yayılmasını sağlayın. En az 30 dakika veya zamanınız varsa, tüm gece dolapta bekletin. Marine edilmiş tavuğu orta ateşte ısınan bir yapışmaz tavaya dizin. Her iki tarafı 4 ila 6 dakika kadar iyice pişirin. Sıcak servis edin.
LİMONLU KİŞNİŞLİ PİLAV
MALZEMELER
- 2 yemek kaşığı zeytinyağı
- 1+ ½ bardak beyaz pirinç
- 1 diş sarımsak
- 2+ ¼ bardak su
- 1 çay kaşığı tuz
- 3 yemek kaşığı limon suyu
- 1 su bardağı taze kişniş
- 1 limonun kabuğu
Yapılışı
Zeytinyağını orta derece ateşte ısıtın.Pirinci ekleyin ve arada sırada karıştırarak, kahverengileşmeye başlayıncaya dek kavurun. Sarımsağı iyice kıyın ve pirince ilave edin. Bir dakika karıştırın. Ardından su, tuz ve limon kabuğunu ekleyin. Kaynamaya başlayana kadar pişirin. Kaynama noktasına gelince ateşi kısın ve pilavın suyu çekmesini bekleyin. Piştikten sonra tencereyi ocaktan alıp 10 dakika bekletin. Pilavı bir servis tabağına aktarın. Limon suyunu ve doğranmış kişnişi üzerine dökün. Et veya tavukla birlikte servis yapabilirsiniz. Afiyet olsun.
KİŞNİŞLİ PESTO SOS
MALZEMELER
- 2 bardak doğranmış kişniş
- ½ fincan taze badem
- ¼ bardak doğranmış kırmızı soğan
- ½ çay kaşığı kırmızı biber
- 1 çay kaşığı tuz
- ¼ fincan zeytinyağı
Yapılışı
Küçük bir tavayı yüksek ateşte ısıtın. Bademleri tavaya atıp tahta bir kaşık ile karıştırın. Kahverengiye dönüştüğünde ocaktan alın. Bir mutfak robotu içinde, kişniş, badem, soğan, kırmızı biber ve tuzu iyice karıştırın. Mutfak robotu çalışırken, zeytinyağını yavaş yavaş karışıma ekleyin. Kremsi bir kıvamda olana kadar karıştırın. Sosu hemen kullanmayacaksanız buz kalıplarının içine sosu koyup dondurucu poşetin içinde buzlukta saklayın. Afiyet olsun.
