Sicilya ile Kuzey Afrika arasında bulunan Malta, dünyanın en küçük ve yoğun nüfuslu ülkelerinden biridir. Bir ada ülkesi olan Malta’da ilk yerleşim Neolitik Döneme dek uzanmaktadır. Tarih boyunca çok farklı milletlerin hüküm sürdüğü Malta’da çeşitli kültürler yaşanmıştır. Kültürel ve doğal güzellikleri ile dikkat çeken Malta, bu yapısıyla her yıl çok sayıda turistin ziyaret akınına uğramaktadır. Bu zengin kültürlü küçük ada ülkesinin hayli çeşitli bir mutfak kültürü bulunmaktadır. Şimdi Malta mutfağına daha yakından bakacağız.
Malta’da tarih boyunca farklı milletler yaşamıştır. İtalyan, Arap, Alman, Fransız ve İngiliz milletlerin dönem dönem kontrol ettiği Malta, bu yönüyle çok farklı kültürlerin bir arada görülebildiği bir coğrafya haline gelmiştir. Tarih boyunca süregelen çok kültürlü yapı, Malta mutfağını da doğru orantılı olarak etkilemiştir. Pek çok farklı kültürün etkisi altında kalarak farklı bir çeşitlilik meydana getiren Malta mutfağı, deneyimlenmesi gereken mutfak kültürlerinden biri olmuştur.
Malta mutfağını özel kılan durumlardan birisi pek çok farklı mutfaktan etkilenilmekle beraber bunlara kendi pişirme usülleri ile kendi tarzlarını katmış olmalarıdır. Örneğin Malta mutfağını en fazla etkileyen mutfaklardan birisi olan İtalyan mutfağının ravioli ve makarna gibi tariflerini Maltalılar farklı pişirme yöntemleri ile bir nebze özgün kılmaktadır. Malta’da mutfak kültürüne en çok etkisi bulunan mutfak İtalyan mutfağı olmuştur. Makarna ve ravioli gibi meşhur İtalyan lezzetlerinin yanı sıra kahve kültürüyle de İtalyan etkisi Malta’da görülüyor. Malta’daki kahve içme alışkanlıkları İtalya kahve kültürü ile benzer özelliklerdedir. Tıpkı İtalya’da olduğu gibi Malta’da da ayaküstü kahve tüketimi yaygındır. Öte yandan Malta tatlıları ise Arap mutfak kültürünün etkisi altındadır. Qubbajt, Mqaret ve helwa tat-tork gibi Arap etkisinin görüldüğü tatlılar Malta mutfağında tatlı kültürünün en önemli parçasını oluşturmaktadır.
Bir ada ülkesi olan Malta’da bunun etkisiyle deniz mahsülleri bakımından oldukça zengin bir mutfak bulunuyor. Pek çok farklı deniz mahsülüne adanın her yerinde ulaşılabilir. Yahni, ahtapot ve stuffat tal-qarnit Malta’da denenebilecek en güzel deniz mahsüllerinden bazılarıdır.
Malta tarihiyle eş zamanlı şekillenmiş olan Malta mutfağı, büyük bir çeşitliliğe sahiptir. Güçlü oranda Sicilya ve İngiliz etkileri Malta’da görülüyor. Bunlara Fransız, Arap ve İspanyol mutfakları ile farklı Akdeniz mutfaklarının da dokunuşları ekleniyor. Özellikle Akdeniz etkilerinin yoğun şekilde görüldüğü bu ada ülkesinde, yerel mutfak kültürü de tüm güzellikleri ile korunuyor. Malta’da yemeklerin yanı sıra yemek yeme alışkanlıklarında da tarih boyunca adada hüküm süren milletlerin etkisi görülmüştür. Bu konuda özellikle İngilizlerin etkisi net bir şekilde görülmektedir. Bir dönem İngiliz egemenliğinde olan Malta’da bazı sofra düzeni özellikleri vardır. Sağda bıçak solda çatal bulunur. Bu sıraya riayet edilir. Ayrıca oturduğunuzda servis peçetesini kucağınıza koyarak yemek boyunca güzel bir duruş sergilemeniz gerekir. Malta’da yemeğe genellikle ekmekle başlanır. Malta’ya özgü farklı ekmek tarifleri, yemeklere eşlik ediyor. Yine Malta mutfağının önemli parçalarından biri olan mezeler sofralarda önemli yer tutmaktadır. Menü başlangıcı olarak çorba tercih ediliyor. Sonrasında İtalyan mutfağının dokunuşlarının hissedildiği makarnalar ve çeşitli et ya da balık yemekleri sofraları süslemektedir. Son dokunuş olarak da genellikle Arap ezgilerinin görüldüğü tatlılar tercih edilmektedir.
Malta’da restoranlarda ortalama %10’luk bir bahşiş verilmesi uygundur. Bahşiş vermek zorunlu olmamakla birlikte verilmemesi halinde olumsuz bir bakış oluşacaktır.
Yüzyıllardan beri farklı kültürlerin yaşandığı Malta’da içecekler de oldukça çeşitlidir. Bu ufak ada ülkesinde çeşitli ülkelerde yaygın olarak tüketilen farklı içeceklerin aynılarını bulabilirsiniz. Tercihe göre su, çay, kahve, süt, alkollü ve alkolsüz içecek konusunda çeşitli seçenekleri deneyebilirsiniz. Malta’da alkollü içecekler de ufak bir ada ülkesi olmasına rağmen oldukça çeşitlidir. Malta’da İtalya ve Sicilya’dan ithal edilenler haricinde meşhur yerel şaraplar bulunmaktadır. Malta’ya özgü yerel şaraplar ana yemeğin veya aperatifin yanında keyifle tüketilmektedir. Yerel şarapların yanı sıra uluslararası şaraplar, likörler ve biralar da Malta’da alkollü içeceklerin çeşitliliğini artıran seçeneklerdir.
İngiliz, İtalyan ve Arap mutfaklarının yöresel mutfakla harman olan yapısı ile dikkat çeken Malta mutfağında çeşitli lezzetler ön plandadır. Şimdi Malta’da çokça tercih edilen lezzetlerden bazılarını derleyeceğiz.
Kinnie: Maltalıların fazlaca tercih ettiği hafif içeceklerden biridir. Yaz sıcaklarında çok tercih edilen kinnie, turunçgiller ve bitkisel otlarla karıştırılarak meydana getirilen bir lezzettir.
Pastizzi: Farklı ekmek çeşitlerinin önemli bir yer kapladığı Malta’da mutfağın sevilen hamur işlerinden biri Pastizzi’dir. Pastizzi, İzmir’in ünlü boyozuna da benzemektedir.
Gbejniet: Keçi ve koyun sütü ile üretilen Gbejniet, Malta mutfağındaki sevilen peynir çeşididir. Güneşte kurutulan, salamurada bekletilen ve biberli gibi farklı şekillerde hazırlanan peynir çeşidi, Malta’da severek tüketilmektedir.
Zeytinyağlı Ekmek: Yöresel ekmek çeşitlerinin büyük bir yer kapladığı Malta mutfağında sevilen ekmek türlerinden birisi zeytinyağlı ekmektir.
Timpana: İtalyan mutfağının ana besin kaynaklarından olan makarna, Malta mutfak kültüründe önemli bir yere sahiptir. Ülkede severek tüketilen makarnalar arasında en meşhurlarından birisi zengin bolonez soslu makarnanın hamur işiyle kaplanmasıyla üretilen Timpana, Malta mutfağının önemli lezzetlerinden biridir.
Malta mutfağında severek tüketilen lezzetler arasında tavşan yemeği olan Fenkata, leziz bir sebze çorbası olan Minestra, keyifli tatlılardan olan Maltese honey ring ve meşhur Malta atıştırmalıklarından olan Twistees Cheesy Malta’da tadılabilecek diğer lezzetlerdir. Tüm bunlar tarih boyunca çok farklı kültürlerin bir arada yaşadığı Malta’nın sahip olduğu zengin mutfak kültürünün önemli parçalarıdır.
