Uzun sabah kahvaltılarımızın, çeşit çeşit yemeklerimizi sergilediğimiz akşam yemeklerimizin, kısacası hayatımızın önemli bir parçasını oluşturan ekmeğin tarihi, 8 bin yıl öncesinden; insanların hububatı taşlar arasında kırıp ufaladığı sonra da bunlara su katıp elde ettiği hamuru yassı bir kaya üzerine yayarak ateşte pişirdiği günlere kadar uzandığı kabul edilmektedir.

“Ekmek” sözcüğünün eski Türkçede “etmek”, bazı bölgelerde “ötmek” şeklinde söylendiği, Osmanlıcada ise etmek olarak yazıldığı, ekmek şeklinde telaffuz edildiği çeşitli kaynaklarda görülmektedir. Divan-ı Lügat-it Türk’te de “etmek” şeklinde geçmektedir.

Türk mutfağında önemi büyük olan ekmek, pek çok toplumun temel besin maddesidir. Toplumumuzda türü ne olursa olsun öncelikle günlük ekmeğin nasıl karşılanacağı düşünülür. Karbonhidrat ve protein kaynağı olan ekmek, özellikle tahıla dayalı bir beslenmenin yaygın olduğu ülkemizde, beslenme açısından büyük öneme sahiptir. Türkiye’de, insanların gündelik hayatlarında tükettikleri enerjinin yüzde 66’sı tahıllardan, bu oranın yüzde 56’lık kısmı yalnız başına ekmekten karşılanmaktadır.

Türkler, öğüttükleri buğdaydan çok çeşitli ekmek yapmışlar ve bu ürüne bazen pişiriliş tarzına bazen biçimine göre değişik isimler vermişlerdir. Geleneksel ekmek, evlerde çoğunlukla tandır adı verilen fırınlarda pişirilir.

Ekmekler yapılışlarına göre, mayalı ve mayasız olarak ikiye ayrılmaktadır. Mayalı ekmekler; una, su, tuz ve maya katılarak yoğrulan hamurun mayalandırılması ile şekil verilerek pişirilen ekmeklerdir. Ebeleme, bazlama, ev ekmeği, fodla, somun, gilik, gömeç gübaye ve daha birçoğu buna örnek olabilir… Fetil, gartalaş, kömeç, mısır ekmeği, yufka ise mayasız ekmeklere örnek olarak gösterilebilir. Mayasız ekmekler ise çeşitli unlara su, tuz katılarak yoğrulup oklava ile açılarak ya da şekil verilerek pişirilmesinden elde edilir.

Günümüzde ekmek yapımı sadece fırınlarda değil artık evlerde de rahatlıkla yapılabilir duruma gelmiştir. Ekmek makineleriyle istenilen malzemeler kullanılarak çeşitli ve sağlıklı birçok ekmek yapmak mümkündür. Çeşitler arttıkça da insanların beyaz ekmeğe olan yönelimi azalmıştır. Posa bakımından zengin oluşu, içeriklerindeki B vitaminleri, mineraller, şeker hastalığının denetiminde de fayda sağlaması, daha çok doygunluk hissi vermesi dolayısıyla tahıllı ve esmer ekmekler daha çok tercih edilir hale gelmiştir.

Bizler de sizin için evlerinizde kolaylıkla yapabileceğiniz birbirinden lezzetli ekmek tariflerini derledik. Afiyet olsun…

BEYAZ EKMEK

MALZEMELER

• 4½ çay kaşığı maya
• ¾ su bardağı ılık su
• 50 g granül şeker
• 1 çorba kaşığı tuz
• 3 çorba kaşığı oda sıcaklığında küp haline getirilmiş tereyağı
• 9-10 fincan un
• 3 yemek kaşığı eritilmiş tuzsuz tereyağı

Yapılışı

Bir mikser kabında, mayayı ¾ bardak ılık suda çözmek için karıştırın ve 5 dakika bekletin. Kalan suya, şeker, tuz, oda sıcaklığında tereyağı ve unun 5 bardağını ekleyin ve karıştırın.Bir hamur kancası kullanarak düşük hızda karıştırın ve kalan unu, hamur yumuşayana ancak yapışkan olmayıncaya kadar yavaşça ekleyin. Hamur yumuşak bir top haline gelene dek yoğurmaya devam edin ve karıştırma kabının kenarlarında hamur kalmamasına dikkat edin. Bu işlem 7-8 dakika sürecektir.Hamuru hafifçe yağlanmış bir kabın içine koyun ve tamamen kaplanması için ters çevirin. Streç filmle örtün ve yaklaşık 45 dakika ila 1 saat arasında iki katına çıkana kadar düz bir zemine yerleştirin. Hamuru hafif, temiz, unlanmış bir yüzeye koyun. İçinde hava kalmaması için hafifçe bastırın. Hamuru ikiye bölün 9 × 12 ölçülerinde bir dikdörtgen haline getirin. Ekmeğin üzerine temiz bir mutfak beziyle örtün, 30 ila 45 dakika arasında iki katına çıkana kadar bekleyin. Fırını 200 dereceye kadar önceden ısıtın. Ekmekleri eritilmiş tereyağıyla fırçalayın. Sürekli kontrol ederek fırında pişirmeye bırakın.

ZEYTİNLİ EKMEK

MALZEMELER

• 250 g ekmek unu
• 1 çay kaşığı tuz
• ½ çay kaşığı şeker
• 1 tatlı kaşığı maya
• 150 ml sıcak su
• 1 çorba kaşığı zeytinyağı
• 6-10 adet zeytin
• 1-2 dal tazeli biberiye

Yapılışı

Unu, tuzu, şekeri ve mayayı karıştırma kabına koyun. İyice karıştırın. Zeytinleri kesin ve hamurun içine ekleyip karıştırın. Parmağınızla hamurun içine çukur yapın ve su ile yağ dökün.Yapışkan olana kadar çatalla karıştırın. Tezgâha un dökün ve hamuru masaya alıp yoğurun. Yoğurma işlemi tamamlandıktan sonra kâseye geri koyun, havluyla örtün ve 45-60 dakika boyunca sıcak bir yerde bırakın. Daha sonra hamuru sırlı bir fırın tepsisine koyun ve hamur toplarını yağlayın. 210 derecede önceden ısıtılmış fırında 10 dakika pişmeye bırakın.

BALLI MISIR EKMEĞİ

MALZEMELER

• 1 fincan un
• 1 fincan mısır unu
• 1/4 fincan şeker
• 1 çorba kaşığı fırın tozu
• 1/2 çay kaşığı tuz
• 2 adet yumurta
• 1 su bardağı krema
• 1/4 fincan bitkisel yağ
• 1/4 bardak bal

Yapılışı

Bir kapta, un, mısır unu, şeker, kabartma tozu ve tuzu birleştirin. Küçük bir karıştırma kabında, yumurtaları çırpın. Krema, yağ ve bal ekleyin. Nemlendirilene kadar kuru malzemelerle karıştırın. Yağlanmış kare fırın tepsisine dökün. 200 derecede 20-25 dakika pişirin ve servis yapın.

MUZLU BAL KABAKLI EKMEK

MALZEMELER

• 3 adet yumurta
• 3/4 fincan bitkisel yağ
• 2/3 kap esmer şeker
• 1 su bardağı beyaz şeker
• 1 su bardağı rendelenmiş bal kabağı
• 2 adet muz püresi
• 2 çay kaşığı vanilya özü
• 3,5 fincan un
• 1 yemek kaşığı toz tarçın
• 1 çay kaşığı kabartma tozu
• 1 tatlı kaşığı tuz
• 1/2 fincan kuru kızılcık
• 1/2 su bardağı doğranmış ceviz

Yapılışı

Fırını 165 derecede önceden ısıtın. İki adet ekmek somununu yağlayın ve unlayın. Büyük bir kapta, köpüklü ve sarımsı bir renk alıncaya kadar yumurtaları çırpın. Yağı, esmer şekeri, beyaz şekeri, ızgara bal kabağını, muzu ve vanilyayı ekleyin; iyice karışana kadar birlikte harmanlayın. Un, tarçın, kabartma tozu, kabartma tozu ve tuzda karıştırın. Kızılcık ve fındık ekleyin. Hamuru iki eş parçaya bölün. Önceden ısıtılmış fırında, yaklaşık 50 dakika kadar pişirin. Çıkarmadan ve servis yapmadan önce tel raf üzerinde soğumaya bırakın.